توجه به تاریخ که به اعتباری معلم بشر است، نشان می‌دهد در هر جامعه‌ای با لحاظ مقاطع مختلف، آنچه محور تغییر و تحول پیش‌برنده و تعالی‌بخش شده، عاملی جز آحاد و افراد آن جامعه نبوده‌اند؛ همین معنا در کتاب قرآن، این معجزه جاوید نیز آمده که «همانا وضعیت قومی تغییر نمی‌کند، مگر اینکه افراد جامعه موجب تغییرش شوند».

ما می‌دانیم در صدر اسلام هدایت‌گرانی عالی و بدون گناه و اشتباه مانند حضرت محمد مصطفی صلوات‌الله‌علیه حضور داشته و بیشترین تلاش را برای سعادت دنیوی و اخروی افراد جامعه کرده‌اند و هیچ فرصتی را برای وصول به این هدف بزرگ، از دست نداده‌اند؛ امروز نیز در کشور ما که پدیده‌ها و جریان‌های فکری فردی و اجتماعی موجود در سایر جوامع را دارد، عمدتاً از بیداری، هوشیاری و وجود نعمت بصیرت سخن به میان آمده و می‌آید؛ اما این واقعیتی است که به فهم عمیق برخی مسائل مانند ضرورت مواجهه تحقیقی با پدیده‌های متنوع، عده و درصد قابل توجهی که قابل چشم‌پوشی نیستند، آنچنان که باید و شاید، توجه نمی‌کنند و نتیجه آن معضل شایعه‌پذیری است که تبعات و هزینه‌های منفی به جامعه ما تحمیل کرده است.
شاید برخی بگویند شما که در مقاطعی ملت فهیم ایران را نمونه‌ای بارز و موفق در بین مردم دنیا ارزیابی می‌کنید، چگونه در اینجا چنین ضعفی را برای عده چشمگیری از آنان قائل هستید؟! حتی اعاظمی همچون حضرت امام خمینی، این راحل عظیم‌الشأن به‌درستی از این ملت به‌عنوان مردمی بهتر از افراد صدر اسلام یاد می‌کنند. بخش نخست پاسخ به این پرسش آن است که چنین نظری سطح پوشش صددرصدی ندارد؛ گرچه شامل حال عده زیادی از مردم ما می‌شود. دوم اینکه سطح و اندازه علم و توانایی‌ها و حتی خلوص اشخاص، موجب داشتن نعمت بصیرت چندلایه در آنان می‌شود؛ به سخن دیگر، عمق بصیرت در افراد، متفاوت است. داشتن بصیرت در سطح مطلوب و در لایه‌های عمیق، لوازمی را طلب می‌کند که تحقق آن‌ها در هرکسی به‌راحتی میسر نیست و می‌توان گفت افراد باید پله‌های بیشتری را طی کنند تا به درجات والای بصیرت برسند. اگر افراد یا گروه‌ها به درجه بالای بصیرت داشتن نائل بیایند، فرهنگ ناب و سعادت‌آفرین را پذیرا می‌شوند و در این صورت موجب رشد و تعالی زندگی فردی و اجتماعی خود و دیگران خواهند شد.
به نظر می‌رسد اگر رهبر حکیم انقلاب اسلامی، امام خامنه‌ای مدظله‌العالی با صرف زمانی زیاد، بیانیه گام دوم را تهیه و صادر کردند و یا تکیه زیاد و مستمری بر جهاد تبیین دارند، در راستای همین تعمیق بصیرت با هدف ایجاد زمینه‌های گسترده برای پذیرش فرهنگ ناب الهی و سعادت‌آفرین است.