به گزارش سپهرغرب و به نقل از روابط عمومی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)، حجت‌الاسلام خدامراد سلیمیان در گفت‌وگویی با بیان اینکه براساس فرمایشات معصومان علیهماالسلام آیات متعددی از قرآن به مهدویت و ظهور حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه اشاره دارند، اظهار کرد: ما معتقدیم پیوند بین قرآن و مهدویت چه در تبیین معارف و آموزه‌ها و چه نسبت قرآن در حکمرانی مهدوی، قسمت‌های مستحکمی است که علاوه‌بر آیات قرآن، روایات معصومان هم در این مهم تأکید فراوان دارند.

وی با بیان اینکه براساس فرمایش معصومان آیات به سخن در می‌آیند، گفت: براساس روایات، برخی آیات خاموشند و ائمه اطهار به‌عنوان آگاهان به محتوای قرآن، آن‌ها را به نطق در می‌آورند و بر این اساس و بر پایه فرمایش معصومان علیهماالسلام، بخش قابل توجهی از آیات قرآن را مشخصاً در پیوند مهدویت می‌دانیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گریزی به آیه 105 سوره انبیاء، آیه 55 سوره نور و آیه 5 سوره قصص و غیره زد و افزود: این آیات را به اعتبار فرمایش معصومان، آیات مهدویت می‌دانیم و تنها آیات دلالت روشنی بر حکومت شخصی به نام حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه از نسل پیامبر آخرالزمان ندارند، بلکه امامان معصوم هم با استدلال، می‌فرمایند آن آیات مربوط به حکومت صالحان است که در رأس حکومت، مهدی موعود از ذریه پیامبر خاتم است؛ بنابراین آیه مهدوی داریم؛ اما آیات مهدوی براساس پایه و فرمایش معصومان برای ما در حوزه بحث مهدویت روشن و قابل استفاده می‌شوند.

* مهدویت و تحقق وعده‌های قرآن

حجت الاسلام سلیمیان یادآور شد: معصومان این آیات را تفسیر کرده و راهنمای بشر برای درک عمیق‌تری از نقش امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه در تاریخ بشریت بوده‌اند و مهدویت به‌عنوان تحقق وعده‌های قرآن، امید به آینده‌ای سرشار از عدالت و آرامش را در دل‌ها زنده نگه می‌دارد.

وی تأکید کرد: افرادی که از فرمایش ائمه و معصومان (ع) بی‌بهره هستند، لاجرم چیزی به اسم آیات مهدوی و مهدویت نخواهند داشت و براساس نگرش‌های خود امور را معنی می‌کنند.

به گفته وی ما شاکر خدا هستیم که در مکتبی زندگی می‌کنیم که پیشوایان او به‌عنوان راستگوترین انسان‌ها، آنجایی که از قرآن درک کامل و روشنی نداریم، برای ما روشنگری و آیات را تبیین می‌کنند؛ کما اینکه قرآن هم این مهم را مطرح کرده است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به آیه «وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ ۗ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۗ وَمَا یَذَّکَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ»، افزود: تأویل‌های قرآن به‌دلیل اینکه قرآن حقیقت هدایت جاری در طول تاریخ است، به همان میزان که پاسخگو به نیاز اصل نبوی است، پاسخ مناسبی برای آن‌ها دارد و تا آخرین فرد در زمین قرآن هدایتگر انسان‌ها است؛ بنابراین اگر مضمون ثابت برای قرآن فرض کنیم، در گذر زمان مندرس و غیر قابل استفاده می‌شود، اما حقیقت قرآن به‌عنوان دارا بودن متون و بهره‌مندی معصومان (ع) از محتوا و مضمون باطنی قرآن، سبب شده قرآن را حقیقت جاری در کل مسیر تاریخ تلقی کنیم.

* مهدویت اعتقاد مکتب اهل بیت (ع)

حجت‌الاسلام سلیمیان با بیان اینکه مهدویت یک اعتقاد اساسی مکتب اهل بیت علیهماالسلام بوده و به استناد فرمایش رسول اکرم صلوات‌الله‌علیه و ائمه اطهار شکل گرفته است، گفت: مهدویت به استناد آیات قرآن و روایات از استحکام کاملی برخوردار است و معتقدیم قرآن گرچه در نگاه ظاهری دلالت روشنی به مقوله مهدویت ندارد، اما براساس فرمایش معصومان که در نگاه ما راسخون در علم هستند، بخشی از آیات می‌توانند بر پایه تأویل و یا تطبیق در مباحث مهدویت مطرح شده باشند.

به گفته وی مهدویت تعاریف مختلف دارد؛ ممکن است براساس تعریف، آیه‌ای در رابطه با مهدویت باشد و یا در تعریف دیگر آیه مرتبط با مهدویت نباشد. بنابراین نمی‌توان به آمار دقیق و روشنی نسبت به حجم آیات مهدوی اشاره کرد، اما آنچه مسلم است شمار آیاتی که می‌توان از آن‌ها حقیقت مهدویت را دریافت و آموزه‌های اساسی مهدویت را بر پایه آن‌ها بنا نهاد، به اندازه‌ای است که برای موضوع کفایت کند.

حجت‌الاسلام سلیمیان یادآور شد: گاهی مسئله‌ای به‌عنوان مسئله اساسی به استناد یک آیه قرآن مطرح می‌شود، درحالی که معتقدیم مهدویت و حکومت صالحان در آخرالزمان براساس ده‌ها روایت که ذیل آیات قرآن است، شکل گرفته و به‌نوعی می‌توان گفت آیات قرآن در رابطه با حکومت صالحان که روایات آن را به حکومت حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه مشخص می‌کنند، قابل توجه است.

* بشارت قرآن به ظهور موعود

وی با اشاره به این مهم که در قرآن کریم آیاتی وجود دارند که به ظهور حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه بشارت می‌دهند، گفت: ما بهره‌مندی خود را از آیات قرآن در بحث مهدویت، بر پایه فرمایشات معصومان علیهماالسلام قرار دادیم؛ برخلاف افرادی که خود را به‌نوعی از این فرمایشات محروم کرده و به ظاهر آیات بسنده می‌کنند، ما اعتقاد داریم بر پایه تأویل و یا تطبیق برخی آیات، به‌روشنی حکومت صالحان و بحث مهدویت و حکومت حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه از آیات قرآن قابل استفاده است.

به گفته وی مفسران بزرگ شیعه در طول تاریخ با بهره از فرمایش معصومین و احادیث در این زمینه بخش قابل توجهی از مباحث تفسیری را به سمت و سوی مهدویت بر پایه این روایات تنظیم کردند و ما امروزه شاهد تفاسیر بزرگی مانند تفسیر المیزان، مجمع‌البیان، جامع‌الجوامع و دیگر تفاسیر هستیم که بخش قابل توجهی از آیات قرآن بر پایه فرمایش معصومین در رابطه با مهدویت و حکومت حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه را تفسیر و تبیین کرده‌اند. البته آیات قرآن در دسته‌های مختلف قابل دسته‌بندی هستند و ما می‌توانیم بخشی از آیات را مربوط به منجی آخرالزمان تفسیر کنیم؛ یعنی برخی روایات مشخصاً با بعضی از آیه‌ها هستند و از کسی می‌گویند که خواهد آمد و جامعه را بر مدار یکتاپرستی و امنیت قرار خواهد داد و این موارد را می‌توان منجی‌باوری و موعودباوری در قرآن دانست.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: براساس آنچه در روایات آمده است، جامعه صالحان و جامعه نجات‌یافتگان به دست منجی و کسی از نسل و ذریه پیامبر آخرالزمان محقق می‌شود و این نکته حائز اهمیت است که قرآن همواره بشارت به حاکمیت صالحان داده است «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْ‌ضِ… خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، وعده داده است که حتماً آنان را در این سرزمین جانشین خود قرار دهد».

* پایان تاریخ پُرنور است

حجت الاسلام سلیمیان یادآور شد: برخلاف پندار برخی از پنداشته‌های معاصر که پایان تاریخ را پُر از پلیدی، زشتی، جنگ و خونریزی تصویر می‌کنند، به نظر می‌رسد از نگاه قرآن و آموزه‌های قرآنی پایان تاریخ پُرنور برای صالحان تنظیم خواهد شد؛ چراکه این وعده الهی است و براساس آیات قرآن کریم إِنَّ اللَّهَ لَا یُخْلِفُ الْمِیعَادَ، خداوند از وعده خود تخلف نمی‌کند.

وی اظهار کرد: جامه آخرالزمان و در پایان تاریخ، از نگاه آیات قرآن جامعه‌ای است که توسط شایستگان مدیریت می‌شود و حکمرانی از آنِ شایستگان است و ائمه اطهار مشخصاً این جامعه صالحان و حکمرانی صالحان را ذیل عنوان حکومت جهانی حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه تعریف می‌کنند؛ بنابراین ما می‌توانیم به‌روشنی مصداق جامعه و حکومت صالحان بشارت‌داده‌شده در قرآن را همان جامعه مهدوی بدانیم و نکته مهم توجه به انسان‌های شایسته است.

این پژوهشگر افزود: وقتی در آیه 55 سوره نور گفته می‌شود «وَعَدَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ …خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده داده است که به یقین، خلافت روی زمین را به آنان خواهد داد»، عملاً تکلیف ما در زمینه ظهور برای حاکمیت صالحان روشن می‌شود. انسان‌هایی که در انتظار جامعه شایستگان هستند، باید برایشان این ذهنیت وجود داشته باشد که خودشان در شمار شایستگان باشند و باید تلاش کنند خود را به جامعه شایستگان و مجامع آرمانی وعده‌داده‌شده نزدیک کنند و نقش مثبت و سازنده در جبهه حق داشته باشند.

وی با بیان اینکه آیاتی در زمینه مهدویت در مجموعه‌های مدونی در قالب مقاله، کتاب و غیره به‌صورت مفصل وجود دارد، گفت: کتاب‌هایی تحت عنوان مهدویت در قرآن، امام مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه در قرآن و غیره، می‌توانند حقیقت بیان قرآن را نسبت به حاکمیت صالحان روشن کنند و مطالعه هرچه بیشتر، افق‌های خوب و روشن‌تری را نشان می‌دهد.

* حکومت یکتاپرستی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: حکومت صالحان در پایان تاریخ، حکومتی براساس یکتاپرستی است و در آنجا هیچ انحرافی در دین دیده نمی‌شود؛ کسانی که براساس آموزه‌های انحرافی و داده‌های تحریک‌شده دستورات دینی خود را تنظیم کرده‌اند، دیگر در آنجا جایگاهی ندارند و ما معتقدیم بر پایه فرمایش خداوند متعال در قرآن و بیان معصومان علیهماالسلام، جامعه پایان تاریخ، بر مدار یکتاپرستی است «مَنْ لَقِیَ اللهَ لَا یُشْرِکُ بِهِ شَیْئًا دَخَلَ الْجَنَّهَ»؛ براساس آیات و روایات همه حقیقت دین و حقیقت قرآن در آنجا بروز و ظهور پیدا می‌کند و این حقیقت جاری در تاریخ به سرمنزل مقصود می‌رسد. یعنی همه حقایق قرآن در جامعه صالحان آخرالزمان تبلور پیدا می‌کند، ازاین‌رو آن را جامعه موحدانه به تمام معنا می‌دانیم.

* جامعه توحیدی

حجت‌الاسلام سلیمیان یادآور شد: وقتی جامعه‌ای توحیدی و موحدانه شد، مابقی ویژگی‌ها مانند فراگیری امنیت، رفاه معقول همگانی و ویژگی‌ها و شاخص‌های دیگر که برای حکومت مطرح‌شده ذیل حاکمیت توحیدی تعریف می‌شود؛ یعنی اگر امروز شاهد بی‌عدالتی و تجاوز به حقوق دیگر انسان‌ها هستیم، اصلی‌ترین و اساسی‌ترین دلیل فاصله گرفتن انسان‌ها از جامعه توحیدی است.

به گفته وی وقتی انسان‌ها از جامعه توحیدی فاصله گرفتند، یعنی دین محور و اساس نیست، درحالی که حکومت صالحان در آخرالزمان و حکمرانی و حاکمیت مهدی موعود بر پایه قرآن است؛ البته بر حسب شرایط، ممکن است حضرت (عج) مکلف به امر جدیدی باشند و به دستورالعمل نوین مأمور شوند. تمام مضمون و محتوای همین قرآن که در اختیار ما و همه مسلمانان است، آنجا عملیاتی و اجرایی می‌شود.

به گفته وی، به‌لحاظ اینکه برخی از آموزه‌های قرآن در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده است، ممکن است برای عده‌ای امور جدیدی نمود پیدا کند؛ در غیر صورت محور بحث‌ها و دستورالعمل‌ها، آیات قرآن خواهد بود. وقتی یکتاپرستی و توحید در همه زوایای زندگی انسان‌ها جاری شده و نفوذ پیدا کند، طبعاً عدالت به‌عنوان فرعی مبتنی بر یکتاپرستی خداوند، زندگی انسان را سرشار از لذت می‌کند.