آتشبس بهمعنای صلح نیست، بلکه بخشی از ادامه جنگ است
در پی روزهای پرتنش در غرب آسیا، سرانجام درگیری نظامی مستقیم میان ایران و رژیم صهیونیستی که از مدتها پیش احتمال آن پیشبینی میشد، به وقوع پیوست. حملات هماهنگشده و قدرتمند جمهوری اسلامی ایران به مواضع دشمن، بهویژه پس از تجاوز رژیم صهیونیستی به مراکز حساس کشور، نقطه عطفی در موازنه قدرت منطقهای رقم زد.
نیروهای مسلح ایران در عملیاتی دقیق و بیسابقه نهتنها توانستند پاسخ قاطعی به تهدیدات بدهند، بلکه معادلات امنیتی منطقه را به نفع خود تغییر دادند. این واکنش قاطع، رژیم صهیونیستی و حامیان غربی آن را به عقبنشینی و پذیرش آتشبس سوق داد؛ آتشبسی که همچنان با دیده تردید به آن نگریسته میشود.
در چنین شرایطی، تحلیل تحولات اخیر از زبان کارشناسان امنیتی و نظامی بیش از هر زمان اهمیت دارد.
در همین راستا، گفتوگویی داشتیم با کارشناس برجسته مسائل راهبردی، تا ارزیابی او را از پیامدهای این درگیری، ابعاد آتشبس و نقش آمریکا در منازعه اخیر جویا شویم.
آتشبس، صلح نیست
دکتر حسین کنعانیمقدم، درباره ابعاد مختلف توافق آتشبس میان ایران عزیز و رژیم صهیونیستی، بر لزوم هوشیاری و آمادگی نیروهای مسلح ایران تأکید کرد و گفت: آتشبس در منطق نظامی به معنای پایان جنگ نیست. این فقط یک بخش از فرآیند جنگ است و نباید آن را با صلح اشتباه گرفت.
وی با اشاره به واکنش ایران پس از حمله به مراکز هستهای کشور، اظهار کرد: آتشبس پس از پاسخ قاطع و پیروزمندانه جمهوری اسلامی ایران به پایگاه آمریکایی در قطر محقق شد. آمریکا هرگز انتظار چنین واکنشی را از ایران نداشت و متوجه شد که ادامه ماجراجوییهایش میتواند کل منطقه را وارد جنگی تمامعیار کند؛ همین موضوع باعث شد عقبنشینی و رژیم صهیونیستی را به پذیرش آتشبس وادار کند.
تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی، در ادامه افزود: ورود آمریکا به این تقابل، نوعی خودکشی از ترس مرگ بود. آنها وارد مسیری شدند که هیچ دستاوردی برایشان نداشت بهجز نشان دادن ضعف راهبردیشان در برابر اراده ملت ایران. حمله ایران به مواضع آمریکایی، حاوی این پیام واضح بود که ما نهتنها از جنگ هراسی نداریم بلکه کاملاً آماده یک رویارویی فراگیر هستیم.
کنعانیمقدم، با نگاهی به سابقه رژیم صهیونیستی در نقض آتشبسها، هشدار داد که نباید به تعهدات لفظی این رژیم دل خوش کرد.
وی توضیح داد: نمیتوان به سادگی اعتماد کرد که رژیم صهیونیستی، مانند تجربههای قبلی در غزه و لبنان، مجدداً آتشبس را نقض نکند. تضمینهای محکم و نظارت بینالمللی ضروری است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل نقش سازمانهای بینالمللی را در این زمینه کلیدی دانست و گفت: این نهادها باید نظارت مستقیم و مؤثری بر اجرای آتشبس داشته باشند. جامعه جهانی هم باید آمادگی واکنش نشاندادن داشته باشد تا از تکرار نقضها جلوگیری شود. نیروهای ما نیز باید همچنان در آمادهباش کامل بمانند و انگشتها روی ماشه باشد. تجربه نشان داده که نمیتوان به صهیونیستها اعتماد کرد.
در بخشی دیگر از این گفتوگو، کنعانیمقدم به تفکیک میان آتشبس با رژیم صهیونیستی و وضعیت تنش با آمریکا اشاره کرد: این آتشبس صرفاً میان ایران و رژیم صهیونیستی است، نه میان ایران و آمریکا. ما هنوز با آمریکا حساب تسویهنشده داریم. حمله به مراکز هستهای ایران بدون پاسخ نخواهد ماند و شمشیر انتقام هنوز بالای سر آمریکاست. اجرای آن هم منوط به دستور فرماندهی معظم کل قوا خواهد بود.
این تحلیلگر مسائل بینالملل همچنین با اشاره به سابقه برنامهریزیهای رژیم صهیونیستی برای جنگ، گفت: اسرائیل سالها برای چنین مواجههای برنامهریزی کرده بود. آنها تصور میکردند در عرض 11 روز میتوانند کار ایران را تمام کنند. این توهم آنها ناشی از یک غرور کاذب بود. حتی عدد 11 برایشان مفهومی مقدس دارد؛ همانطور که جنگهای 22 روزه و 33 روزه قبلیشان هم با همین باور شکل گرفته بود.
به گفته کنعانیمقدم، شکست رژیم صهیونیستی در این جنگ، آنها را ناچار به عقبنشینی کرد: وقتی دیدند که نمیتوانند ایران را در میدان نبرد شکست دهند، همانند مواجهههای پیشین با فلسطینیها، بهدنبال آتشبس رفتند تا از باتلاقی که در آن گرفتار شدهاند نجات پیدا کنند.
وی در پایان گفت: آمریکا هم از این آتشبس سوءاستفاده کرده و سعی دارد برای خود یک سپر دفاعی بسازد تا از تبعات مستقیم جنگ در امان بماند اما نباید فراموش کنند که این فقط یک آتشبس است، نه صلح، ایران هرگز در برابر هیچگونه صلح تحمیلی سر تعظیم فرود نخواهد آورد.
پایان موقت درگیری؛ آغاز مرحله بازدارندگی هوشمند
در پایان باید گفت؛ اگرچه فضای شکلگرفته تا حدودی مبهم است اما روشن است که آتشبس اعلامشده میان ایران و رژیم صهیونیستی، نه به معنای پایان خصومتها، بلکه بخشی از یک فرآیند پیچیده نظامی و سیاسی است. واکنش قدرتمند و بازدارنده جمهوری اسلامی ایران باعث شد که دشمن، باوجود تدارکات و برنامهریزیهای گسترده، نتواند به اهداف اولیه خود برسد و مجبور به پذیرش آتشبس شود.
با این حال، تجربههای گذشته به ما یادآوری میکند که نمیتوان به سادگی به این آتشبس اعتماد کرد. رژیم صهیونیستی سابقهای طولانی در نقض توافقها و ادامه تجاوزات دارد؛ بنابراین، ضروری است که جامعه بینالمللی نظارت جدی بر اجرای آتشبس داشته باشد و تضمینهای معتبر برای پایبندی طرفها ارائه شود.
همچنین، نیروهای مسلح ایران باید همواره در حالت آمادهباش کامل بوده تا در صورت هرگونه اقدام تجاوزکارانه دشمن، توان پاسخگویی سریع و مقتدرانه را داشته باشند.
آتشبس اعلامشده فعلی صرفاً میان ایران و اسرائیل است و هنوز پرونده تنشها با آمریکا که مراکز هستهای ما را هدف قرار داده باز است، این موضوع همچنان در انتظار فرمان تصمیمگیران کشور است.
در مجموع، این وضعیت نشان میدهد که اراده و توان نظامی ایران باعث تغییر معادلات منطقه شده و شکست دشمن در هر دو عرصه نظامی و ارادههای سیاسی کاملاً محسوس است اما این پیروزی نیازمند مراقبت و هوشیاری دائمی است تا فصول جدیدی از ثبات و امنیت در منطقه رقم بخورد.
