«الآن یه سیگار می‌طلبه، خیلی نَسَخم، هوا جون میده برای یه نخ سیگار، خستم یه سیگار میتونه حالمو جا بیاره…»؛ در گفت‌وگوهای مختلف با افراد سیگاری به چنین جملاتی برمی‌خوریم. افراد برای تسکین درد و ناراحتی یا فروکش کردن هیجانات و شادی به استعمال سیگار روی می‌آورند. آمار و ارقام وزارت بهداشت از افزایش مصرف دخانیات در کشور حکایت می‌کند.

محمدرضا مسجدی؛ دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات ایران ۲۲ اردیبهشت گفت که «سن مصرف دخانیات در مردان به ۱۲ سال و در زنان به ۱۳ رسید.» این در حالیست که عوارض سیگار کشیدن برای زنان ۱۰ برابر بیشتر از مردان است.

اردیبهشت سال گذشته بود که مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت اعلام کرد که طبق مطالعات انجام شده از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰، میزان مصرف سیگار در دختران نوجوان ایرانی ۱۳۳ درصد افزایش یافته است.

بنا بر تحقیقات انجمن‌های مبارزه با دخانیات، نسبت افرادی که با مصرف نخستین بار نیکوتین، به آن معتاد می‌شوند ۹ به ۱۰ است. در ایران سالانه ۷۳میلیارد تا ۸۰ میلیارد نخ مصرف می‌شود؛ با تقسیم این عدد بر کل جمعیت ایرانی‌ها، سهم هر ایرانی سالانه حدود ۸۶۰ نخ سیگار است. «سیگارهای الکترونیکی» و «ویپ» ۱۰ سال است برای ترک سیگار وارد بازار شده که به گفته متخصصان این حوزه، سبب افزایش مصرف سیگار شده است.

کارشناسان ظهور کافی‌شاپ‌ها، سفره‌خانه و قهوه‌خانه‌ها در شکستن قبح سیگار و قلیان کشیدن زنان به عنوان محیطی امن و دور از دید همگان تأثیرگذار می‌دانند. این در حالی است که در سال ۸۵ قانون «جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات» تصویب شده و بر مبنای آن استفاده از دخانیات در مکان‌های عمومی مثل رستوران‌ها و کافه‌ها ممنوع است. اما با این حال «۸۰ درصد در اماکن ممنوعه دخانیات استعمال می‌شود.»

محسن مسعودیان، پژوهشگر اجتماعی، می‌گوید که افرادی که به سیگار روی می‌آورند در تقلید از یکی از اعضای خانواده به اعتیاد روی می‌آورند. «اعتیاد پدر یا سرپرست خانوار یا الگوی مصرف سیگار در هر دو والد که به صورت آشکار و یا پنهان بر رفتار مصرف سیگار افراد تأثیر می‌گذارد.» اما منصوره نیکوگفتار، روان‌شناس، معتقد است که موضوع تقلید روی همه بچه‌ها صدق نمی‌کند. خیلی از بچه‌ها برعکس والدین‌شان کاملاً سالم هستند چون به چشم، تأثیر منفی سیگار را می‌بینند. «اعتیاد متأثر از دوستان و تبعیت از مد است و این رفتار در سال‌ها توسط فیلم‌های سینمایی داخلی و خارجی نهادینه شده که در آن‌ها به‌عنوان نوعی رفتار هیجانی به سیگار کشیدن نگاه شده است.»

اکرم سهرابی، روان‌شناس، معتقد است که «آموزش، مشاوره و تشکیل جلساتی برای جوانان از طریق کلاس‌ها و رسانه‌ها و به تصویر کشیدن آسیب‌های اجتماعی و جسمی در بانوان می‌تواند تأثیرگذار باشد.» مهم‌ترین جایگاه در این زمینه را می‌توان «خانواده» دانست از این جهت که می‌تواند نقش بسزایی در تعیین الگو داشته باشند بنابراین حمایت اجتماعی و صمیمیت در خانواده و آگاه‌سازی والدین و فرزندان می‌تواند از شیوع سیگار در بین دختران و جوانان بکاهد. گفت‌وگوی مستمر میان اعضای خانواده و توجه خاص به ریشه‌ها و دلایل سرپیچی نوجوان و جوان از هنجارهای فردی و اجتماعی، هویت‌یابی و حتی جلوگیری از تعارض‌های خانوادگی می‌تواند در این زمینه اثربخش باشد و از ایجاد انگیزه‌های منفی در آن‌ها و سوق به سمت مصرف سیگار خودداری کند.

 

منبع: خبرگزاری فارس