سپهرغرب، گروه خبر - سمیرا گمار: نماینده ولی فقیه در استان همدان به قرابت مکانی مسجد جامع و بازار سنتی همدان اشاره کرد و گفت: طلاب و روحانیون می‌توانند درصورت فراهم بودن شرایط، فرصت را مغتنم شمرده و در بازار حضور پیدا کنند تا با تعامل چهره‌به‌چهره، بتوانند به بهبود وضعیت بازار و بازاری‌ها در بخش‌های گوناگون کمک کنند.

یکی از نکات قابل تأمل در ابنیه تاریخی و آثار باستانی گذشته، نزدیکی دو مرکز بزرگ عبادی و اقتصادیِ آن زمان، یعنی «مسجد و بازار» است که حکایت از ارتباط عمیق آن‌ها داشته و نشان می‌دهد مساجد علاوه بر کارکردهای معنوی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، کارکردهای اقتصادی نیز داشته‌اند؛ به بیانی دیگر بعد از ورود اسلام، مساجد ایران نیز در دل بازار‌ها خودنمایی کرده و با حفظ رویکردهای خود، فعالیت‌های اقتصادیِ مسلمانان را به وظایف عبادی آن‌ها گره زده است. به گفته کارشناسان امر، مساجدِ بازار معمولاً جدای از مساجد محلات ساخته شده و محل رفت‌وآمد تجار، بازاریان و فعالان اقتصادی بود و همین مسئله موجب می‌شد مباحث اقتصادی و اخبار تجارت در این مساجد بین نمازگزاران رد و بدل شده و در خلال آن فرهنگ رفتار صحیحِ دینی در انجام معاملات و فعالیت‌های اقتصادی بین بازاریان اشاعه پیدا کند. از آنجایی که پیوند فعالیت‌های اقتصادی با امور عبادی، بهترین ضامن اخلاق‌مداری و رعایت انصاف در انجام معاملات و خریدو‌فروش‌ها است، رفت‌وآمد بازاریان مسلمان به مسجد و کنار یکدیگر قرار گرفتن آن‌ها در فضایی معنوی، در ترویج فرهنگ مذکور نیز نقش مؤثری داشت.

مقدمه مذکور برای ورود به این موضوع بود که با حضور نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه جوان شهر همدان در مسجد جامع شهر برای اقامه نماز جماعت ظهر و عصر و قرابت مکانی این مسجد با بازار، فرصتی فراهم شد تا خبرنگار روزنامه سپهرغرب برای تبیین نقش این دو مکان عبادی و اقتصادی و تأثیر آن‌ها بر یکدیگر، گفتگویی با آیت‌الله حبیب‌الله شعبانی در این رابطه ترتیب دهد، آنچه در ادامه می‌خوانید بخش‌هایی از این گفتگو است:

     تجلی مسجد در درون بازار، باید نمود مسائل شرعی در این مکان باشد

آیت‌الله حبیب‌الله شعبانی با اشاره به تعبیه مسجد در درون بازار، عنوان کرد: این مسئله ازنظر معماری اسلامی معانی زیادی دارد و نشان‌دهنده تعامل بالا و ارتباط نزدیک بازار و مسجد است؛ گویا مسجد در درون بازر تجلی پیدا می‌کند تا مسائل شرعی و معنوی در بازار نمود پیدا کند.

وی خاطرنشان کرد: در ادوار گذشته برخی مسائل مربوط به احکام شرعی معاملات و بازار در بین بازاری‌ها تدریس می‌شد؛ در حال حاضر نیز برخی از طلاب و روحانیون برای بازاری‌ها احکام مخصوص بازار، معاملات و مسائل مبتلابه را در قالب کلاس‌هایی تبیین می‌کنند.

نماینده ولی فقیه در استان همدان به قرابت مکانی مسجد جامع و بازار سنتی همدان اشاره کرد و گفت: طلاب و روحانیون می‌توانند درصورت فراهم بودن شرایط، فرصت را مغتنم شمرده و در بازار حضور پیدا کنند تا با تعامل چهره‌به‎چهره، بتوانند به بهبود وضعیت بازار و بازاری‌ها در بخش‌های گوناگون کمک کنند.

آیت‌الله شعبانی تأکید کرد: ازآنجایی‎که بنده نماز جماعت ظهر و عصر را در مسجد جامع همدان اقامه می‌کنم، به لطف خدا فرصتی فراهم‎ شده تا بتوانم مشکلات بازار و بازاری‌ها را از نزدیک رصد کرده و به‎صورت چهره‎به‎چهره و مستقیم با بازاری‌ها صحبت کنم.

وی با اشاره به برگزاری کلاس‌های فقهی برای بازاری‌ها، تصریح کرد: امیدوارم شرایط و زمینه‌ای فراهم شود تا ارتباط بین مسجد و بازار تقویت شده و حضور روحانیون و طلاب در بین بازاری‌ها و بازار بیشتر شود.

     مسجدجامع؛ بستر جذب نخبگان علمی برای فعالیت‌های عملی در حوزه اقتصاد

در خاتمه باید گفت؛ بسیاری از حرکت‌های مؤثر در طول تاریخ از مسجد برخاسته و بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها با محوریت مساجد بوده و نمی‌توان نقش کلیدی مساجد در شکل‌گیری حرکات بزرگ، ماندگار و پُربرکت در جوامع اسلامی را نادیده گرفت. این نقش در قالب‌های گوناگون برای مسجد قابل تعریف است و آنچه در اینجا مورد بحث ما بوده، تعبیه مساجد در بازار مسلمین است که در کنار کارکرد عبادی این مکان مقدس، لزوم توجه به اقتصاد و بازار اسلامی را نیز متذکر می‌شود.

آنچه در همدان شاهد آن هستیم، قرار گرفتن مسجد جامع شهر در قلب بازار سنتی است که این اهمیت و نقش را مضاعف کرده و انتظار را از منشأ تحرک‏‌هاى اجتماعى، سیاسى و اقتصادى پُررنگ‌تر می‌کند و این سؤال را پیش می‌آورد که متولیان و مسئولان دینی و مذهبی چه اقدامی برای استفاده از این پتانسیل انجام داده‌اند تا علاوه بر آگاهی و اشراف بازاریان بر مسائل و احکام شرعیه بازار، این مهم خود را در اقتصاد اسلامی ما نشان دهد؟

اساس استقلال اقتصادی در توجه به اقتصاد اسلامی، تکیه بر پایه‌های مستحکم داخلی، درون‌زایی و تولید داخلی است و کجا بهتر از مسجد می‌تواند پایگاه ترویج این نوع اقتصاد بوده و حتی به کانونی برای انجام فعالیت‌های مربوطه تبدیل شود؟

امیدواریم حضور امام جمعه همدان در مسجد جامع و ارتباط چهره‌به‌چهره با بازاریان که به رصد امور و مسائل از نزدیک می‌انجامد، نویدبخش اتفاقات مبارکی در بازار مسلمین بوده و بستری برای جذب نخبگان و ایجاد زمینه مناسب برای فعالیت‌های علمی و عملی آن‌ها فراهم کند.