در میانه التهاب‌های امنیتی و نظامی، آنچه کمتر به چشم می‌آید اما نقشی بنیادین در ثبات روانی و اجتماعی ایفا می‌کند، رسانه و کنشگری مردمی است. این روزها که خبرها و شایعات با سرعتی برق‌آسا در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در گردش‌اند، سواد رسانه‌ای و عملکرد آگاهانه کاربران عادی، به ابزاری کلیدی در مواجهه با جنگ روانی دشمن تبدیل شده است.

در همین زمینه و با توجه به جنگ ایران و اسرائیل کودک‌کش، کارشناس حوزه سواد رسانه‌ای، در گفت‌وگویی تحلیلی با تمرکز بر تحولات اخیر و حمله رژیم صهیونیستی به خاک ایران، ابعاد مختلف این پدیده رسانه‌ای را واکاوی و مسئولیت مردم در حفظ آرامش جامعه از طریق رفتار هوشمندانه رسانه‌ای را تشریح کرده است.

از کنشگری در شبکه‌های خرد تا مقابله با عملیات روانی دشمن

محمد لسانی با اشاره به گسترش ابزارهای ارتباطی در دست مردم، مهم‌ترین مسئولیت کاربران را مدیریت محتوا در حلقه‌های نزدیک ارتباطی مانند گروه‌های خانوادگی، دوستانه و خویشاوندی دانست و تأکید کرد: در شرایط بحرانی، مهم‌ترین وظیفه کاربران، پرهیز از ارسال شایعات، اخبار سیاه و اطلاعات راستی‌آزمایی‌نشده است. این کار به حفظ امنیت روانی شبکه نزدیکان کمک می‌کند و مانع از ایجاد اضطراب و ناامیدی عمومی می‌شود.

وی تمرکز رسانه‌ای مردم بر اجتماعات مجازی کوچک و حلقه‌های اعتماد را نقطه قوت جدیدی در کنشگری رسانه‌ای عنوان کرد و افزود: دیگر دوره تأثیرگذاری انبوه پست‌های عمومی گذشته است؛ اکنون افراد در کلوزفرندها، گروه‌های خانوادگی و گفت‌وگوهای خرد بیشتر فعال هستند. همین بسترها باید برای ترویج اخبار امیدبخش، برجسته‌سازی اقتدار ملی و خنثی‌سازی جنگ روانی دشمن استفاده شود.

این کارشناس رسانه، همچنین هشدار داد که بازنشر بی‌محابای اخبار غیررسمی، فرد را ناخواسته به بخشی از ماشین عملیات روانی دشمن تبدیل می‌کند و توضیح داد: کسی که خبر دروغ یا تأییدنشده را منتشر می‌کند، بدون اینکه بداند، در صف پیاده‌نظام رسانه‌ای دشمن ایستاده است.

لسانی در ادامه به اهمیت توجه به بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های رسمی اشاره کرد و گفت: در شرایط خاص، هرگونه بی‌توجهی به اعلامیه‌های رسمی می‌تواند به رفتارهای جمعی مضر منجر شود، مثل هجوم غیرعادی به فروشگاه‌ها که خود موجب تشدید فشار روانی و آشفتگی اجتماعی می‌شود.

وی همچنین با اشاره به اقدام خرابکارانه پهپادهای نفوذی رژیم صهیونیستی در حمله اخیر گفت: بیش از 90 درصد حملات رژیم صهیونیستی از طریق عوامل مزدور داخلی و پهپادهای جاسازی‌شده در کامیونت‌ها و خودروهای تجاری انجام شده‌اند. شناسایی و گزارش مردمی این تحرکات می‌تواند نقشی کلیدی در حفظ امنیت ملی ایفا کند.

لزوم پالایش سفره اطلاعاتی و تقویت مرجعیت رسانه‌های رسمی

وی در ادامه با اشاره به ضرورت مشارکت دقیق و هدفمند مردم در مقابله با تحرکات دشمن، تصریح کرد: امروز مردم باید بدانند صرفاً بازفرست (فوروارد کردن) یک محتوا در رسانه‌های اجتماعی، آن هم بدون اطمینان از صحتش، نه‌تنها کنشگری محسوب نمی‌شود، بلکه ممکن است زمینه‌ساز جنگ روانی و هراس‌آفرینی باشد. در مقابل، گزارش دقیق و آگاهانه از تحرکات مشکوک مانند اجاره‌های کوتاه‌مدت در مناطق مسکونی یا تردد مکرر خودروهای خاص، می‌تواند امنیت ملی را تقویت کند و شبکه خرابکاران را زیر ضرب ببرد.

این کارشناس رسانه تأکید کرد که درک صحیح از شرایط، روایت مقتدرانه و آرامش‌بخش از اوضاع و انتقال آن به حلقه نزدیکان، مهم‌ترین راهبرد شهروندان در شرایط کنونی است.

لسانی سپس با اشاره به بازگشت تدریجی مرجعیت رسانه‌ای به منابع رسمی خاطرنشان کرد: در پی یک دهه افول نسبی رسانه‌های سنتی، حالا در وضعیت بحران و جنگ ترکیبی، شاهد بازگشت مردم به اخبار تلویزیونی و رسمی هستیم. دلیلش روشن است؛ مردم به‌درستی دریافته‌اند که اخبار فاقد منبع معتبر در فضای مجازی، با هدف تخریب روانی، تشویش افکار عمومی و تحریف واقعیت‌ها منتشر می‌شود.

وی با تأکید بر لزوم اصلاح الگوی مصرف خبری جامعه اظهار کرد: اگرچه زیست رسانه‌ای مردم همچنان در فضای مجازی ادامه دارد، اما ضروری است که این سفره اطلاعاتی، با محتوای پالایش‌شده و سالم تغذیه شود. چراکه خوراک خبری ناسالم، به‌مرور موجب ذهنیت منفی، تخریب هویت و تضعیف روحیه جمعی خواهد شد.

این کارشناس رسانه، سخنان خود را با این توصیه به پایان رساند که سلامت رسانه‌ای امروز بخشی از امنیت ملی ماست. هر شهروند باید بداند که چگونه و از کجا خبر می‌گیرد و آن را چگونه بازنشر می‌دهد. در این میدان، حتی یک اشتباه رسانه‌ای می‌تواند ابزار دشمن شود.

مردم؛ خط مقدم جنگ رسانه‌ای و حافظان آرامش روانی جامعه

در شرایط حساس و پرتنش فعلی، که حملات سایبری و جنگ روانی به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای دشمنان تبدیل شده، نقش مردم در مدیریت و کنترل فضای رسانه‌ای اهمیت بی‌سابقه‌ای یافته است. تحلیل‌های محمد لسانی نشان می‌دهد که کنشگری در شبکه‌های اجتماعی خرد و گروه‌های کوچک خانوادگی و دوستان، نه‌تنها می‌تواند به حفظ آرامش روانی جامعه کمک کند، بلکه سد محکمی در برابر شایعات، اخبار نادرست و عملیات روانی دشمنان است.

در این میان، هوشیاری و مسئولیت‌پذیری فردی شهروندان در انتشار و بازنشر محتواها، و تمرکز بر منابع خبری رسمی و معتبر، کلید مقابله با بمباران اطلاعاتی و حفظ انسجام ملی است. تجربه‌های اخیر نیز ثابت کرده‌اند که گزارش‌های مردمی درباره تحرکات مشکوک نقش مؤثری در خنثی‌سازی تهدیدهای داخلی و حفظ امنیت کشور دارند.

به عبارت دیگر، امروز بیش از همیشه، هر یک از ما باید خود را نه صرفاً مصرف‌کننده بلکه فعال رسانه‌ای مسئول بدانیم که با انتخاب درست و آگاهانه محتوا، در مقابل جنگ روانی دشمن می‌ایستد و امنیت ملی را از دل فضای مجازی تأمین می‌کند.

سمیرا گمار