مشکلات ترافیکی همدان از کمبود پارکینگ تا ضعف حملونقل عمومی
در این میان، آموزش مستمر، اصلاح زیرساختها و مدیریت هماهنگ بین نهادهای مختلف، بهعنوان راهکارهای کلیدی برای بهبود وضعیت مطرح میشوند. در گفتوگو با فعال اجتماعی و مطالبهگر حقوق شهروندی، نگاهی به مشکلات موجود، علل اصلی آنها و راهکارهای پیشنهادی خواهیم داشت تا تصویری روشنتر از وضعیت ترافیک و توسعه شهری در همدان بهدست آوریم.
*نگاهی چندجانبه به مشکلات ترافیکی در همدان
ابوالقاسم سوزنچی، در گفتوگو با ما به بررسی مسائل و چالشهای ترافیکی شهر همدان پرداخت و تأکید کرد که برای حل این مشکلات باید از زاویههای مختلف به موضوع نگاه کرد.
او با تأکید بر اهمیت آموزشهای ترافیکی گفت: مردم پیش از دریافت گواهینامه رانندگی آموزش میبینند، اما استمرار این آموزشها و فرهنگسازی مداوم، موضوعی است که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به گفته او، اگر آموزشها بهطور پیوسته و مؤثر اجرا شود، بسیاری از مشکلات ترافیکی برطرف خواهد شد.
وی همچنین نقش رسانهها و فرهنگسازی را در بهبود رفتارهای ترافیکی برجسته کرد و یادآور شد که برنامههای قدیمی مانند «سیا (سیاوش)» و طرح همیاران پلیس تأثیرگذاری قابل توجهی داشتهاند که نیاز است دوباره احیا شوند.
از سوی دیگر، این فعال اجتماعی و مطالبهگر حقوق شهروندی به تغییرات در نحوه اجرای قوانین و برخورد مجریان نظم اشاره کرد و افزود: رفتار نیروهای انتظامی نسبت به گذشته صمیمانهتر شده، اما حذف صدور قبضهای جریمه حضوری و جایگزینی سیستمهای دوربینی، گاهی باعث نارضایتی رانندگان شده که این موضوع نیز باید با آموزش و اطلاعرسانی بهتر همراه باشد.
سوزنچی بر اهمیت بهروزرسانی زیرساختها و بهرهگیری از طرح جامع شهر همدان اشاره کرد و گفت: با توجه به گذشت بیش از 90 سال از تدوین طرح اولیه شهر، نیاز است تا نقشه و امکانات شهری متناسب با نیازهای امروز اصلاح و تکمیل شود تا مشکلات ترافیکی کاهش یابد.
*چالشهای ترافیکی در خیابانها و معابر اصلی همدان، از حذف دوربرگردانها تا مشکلات بلوار فرودگاه
وی با اشاره به مشکلات متعدد ترافیکی در برخی از معابر اصلی شهر همدان، بر ضرورت بازنگری و اصلاح فوری زیرساختها تأکید کرد.
وی درباره خیابان سعیدیه بالا گفت: در طرح نقشه اولیه این خیابان سه دوربرگردان پیشبینی شده بود، اما متأسفانه این دوربرگردانها حذف شدهاند. اکنون تنها یک تقاطع باقی مانده که در ظاهر چهارراه است، اما عملاً بهصورت سهراه عمل میکند. مسیر ورودی از کوی استادان به خیابان سعیدیه مسدود شده و موانعی که برای موتورسیکلتها گذاشتهاند، موجب افزایش خطرات ترافیکی شده است.
این مطالبهگر حقوق شهروندی، همچنین از خیابان میدان فردوسی تا میدان تپه حاج عنایت انتقاد کرد و افزود: این مسیر فاقد هرگونه بریدگی یا مسیر برگشت مناسب است و رانندگان برای برگشت مجبورند وارد میدان شوند و حداقل سه چراغ راهنمایی را پشت سر بگذارند که باعث اتلاف وقت و افزایش ترافیک میشود.
سوزنچی درباره بلوار فرودگاه گفت: این بلوار پنج کیلومتری در دو سوی خود میزبان شرکتها، ادارات و روستاهای پرجمعیت است، اما با وجود پیشبینی یک میدان در میانه آن در نقشه جامع شهر، این طرح هنوز عملی نشده. نبود محل مناسب برای دوربرگردان در این مسیر، سبب طولانیتر شدن مسیر سفر، افزایش استهلاک جاده و خودرو، تشدید آلودگی هوا و اتلاف وقت شهروندان شده است.
او به وضعیت کمربندی پلیسراه، که از کنار شهر بهار عبور میکند، اشاره کرد و گفت این مسیر سالهاست در حال ساخت است و همین مسئله موجب ایجاد مشکلات ترافیکی در ورودی بلوار آیتالله نجفی شده است.
وی با تأکید بر گره ترافیکی سنگین در ساعات منتهی به عصر، از مسئولان خواست اقدامات جدی برای رفع این مشکلات انجام دهند.
این مطالبهگر اجتماعی همچنین به موضوع اجرای ناقص طرح زوج و فرد در خیابانها اشاره کرد و گفت: در بسیاری از خیابانهای اصلی، تابلوهای مربوط به این طرح نصب نشده و همین امر موجب سردرگمی مسافران و رانندگان تازهوارد میشود. بهعنوان نمونه، در خیابان مدنی از بلوار پای مصلی هیچ نشانی از علائم زوج و فرد دیده نمیشود که این مسئله افزایش تخلفات و بروز مشکلات ترافیکی را بهدنبال دارد.
سوزنچی تأکید کرد: با توجه به مشکلات متعدد در معابر مختلف شهر، نیاز فوری به بازنگری در طرحهای شهری و افزایش امکانات و تجهیزات ترافیکی احساس میشود تا بتوانیم ترافیک همدان را به شرایط مطلوبتر و ایمنتر برسانیم.
*نگاهی به مشکلات حملونقل و توسعه شهری در همدان
وی در ادامه به چالشهای مرتبط با توسعه شهری و حملونقل عمومی پرداخت و متذکر شد: در فرآیند توسعه شهری، با مشکلاتی در تخصیص زمین و اجرای پروژههای عمرانی مواجه هستیم. نمونهای از این مشکلات را میتوان در کارگاههای ساخت و ساز تا سقف 60 متر مربع مشاهده کرد که باوجود داشتن شرایط مناسب، بهدلیل ضعف مدیریت و نبود نظارت کافی، با موانع و کمبود امکانات روبهرو هستند.
این مطالبهگر حقوق شهروندی افزود: پارکهای محلی که باید بهعنوان فضای سبز و محل ارائه خدمات رفاهی به شهروندان استفاده شوند، در بسیاری مواقع به محل انباشت زباله و بینظمی تبدیل شدهاند؛ مسئلهای که ناشی از نبود نظارت مؤثر و همکاری ناکافی نهادهای مسئول است.
سوزنچی همچنین به وضعیت معابر و میادین مختلف شهر اشاره کرد و گفت: مشکلات مشابهی در میادین شهر از امامزاده عبدالله، پروانهها، شریعتی، پژوهش، بعثت و مدرس مشاهده میشود که ناشی از کمتوجهی به اصول صحیح طراحی و نگهداری فضای شهری است.
او در بخش حملونقل عمومی گفت: تعداد اتوبوسهای فعال در شهر همدان محدود است و با توجه به رشد جمعیت و توسعه شهر، این تعداد پاسخگوی نیاز شهروندان نیست. علاوه بر این، شیوه حرکت اتوبوسها بهگونهای است که تا تکمیل ظرفیت، در ایستگاه منتظر میمانند و همین موضوع استفاده سریع و آسان مردم از این وسیله حملونقل عمومی را دشوار کرده است.
این فعال اجتماعی ادامه داد: اگر سیستم حملونقل عمومی بهبود یابد و برای حرکت اتوبوسها در ساعات مختلف برنامهریزی دقیقتری شود، میتوان انتظار داشت که میزان استفاده از حملونقل عمومی افزایش یابد و مشکلات ترافیکی کاهش پیدا کند.
سوزنچی تصریح کرد: ادارات و نهادهای مرتبط باید بهصورت هماهنگ و منسجم در جهت رفع مشکلات حملونقل و توسعه شهری تلاش کنند. نبود هماهنگی و ضعف مدیریت باعث میشود نهتنها مشکلات حل نشود، بلکه وضعیت موجود نیز بدتر شود.
*معضل پارکینگ و حملونقل عمومی در همدان؛ نیازمند ورود جدی مسئولان
وی در بخش دیگری از بررسی مشکلات شهری همدان، به مسئله پارکینگ و وضعیت حملونقل عمومی پرداخت و تأکید کرد: یکی از بزرگترین مشکلات شهر ما کمبود پارکینگ است که متأسفانه نهتنها شهرداری، بلکه استانداری، نظام مهندسی و اداره راه و شهرسازی نیز در آن نقش دارند و تاکنون اقدام مؤثری صورت نگرفته است.
این مطالبهگر حقوق شهروندی، افزود: بسیاری از ساختمانهای بزرگ، مراکز خرید و مجتمعهای تجاری که سالها از افتتاح آنها میگذرد، هنوز مشکل پارکینگ خود را حل نکردهاند، که جای تعجب دارد چگونه پایان کار برای آنها صادر شده است؟ نمونه بارز آن مرکز خرید الماس است که با فشار و اعمال نفوذ، طبقه زیرین پارکینگ را به مغازه تبدیل کردهاند!
سوزنچی تأکید کرد: برای حل مشکل پارکینگ، نیاز است نظام مهندسی و ادارهکل راه و شهرسازی با همکاری هم، تدابیری اتخاذ کنند تا ساخت پارکینگهای عمومی و مجموعهای، مقرون بهصرفه و قابل سرمایهگذاری برای مردم باشد.
وی همچنین به وضعیت حملونقل عمومی اشاره کرد و گفت: بیشتر تاکسیها بهصورت خطی فعالیت میکنند که این قانون دستساخته و ناآگاهانه است و تاکنون در شهر ایستگاه تاکسی مشخص و مجهزی وجود ندارد. همچنین هنوز قانون ممنوعیت توقف تاکسی خالی اجرا نمیشود و شکایات مردمی در این زمینه بیپاسخ مانده است.
این فعال اجتماعی در ادامه به آمار جمعیتی همدان اشاره کرد و گفت: آخرین آمار جمعیتی همدان بیش از دو میلیون نفر اعلام شده و این شهر از سالها پیش کلانشهر شناخته شده، اما متأسفانه هنوز مشکلات اساسی ازجمله آلودگی هوا و کمبود زیرساختها به قوت خود باقی است.
سوزنچی اذعان کرد: قبل از انقلاب، جمعیت همدان حدود هزار نفر بود و تنها سه ایستگاه اتوبوس با حدود 20 دستگاه اتوبوس داشتیم که اکنون با وجود رشد جمعیت، وضعیت حملونقل عمومی هنوز رضایتبخش نیست.
وی به وضعیت ناوگان اتوبوسرانی بینشهری و درونشهری نیز اشاره کرد و ادامه داد: در گذشته تنها سه ایستگاه اصلی اتوبوسرانی در خیابانهای شریعتی (عباسآباد)، بوعلی و شهدا (شورین) وجود داشت که با وجود رشد چشمگیر جمعیت و گسترش شهر، تعداد ناوگان اتوبوسرانی هیچ تناسبی با نیازهای شهروندان ندارد.
این مطالبهگر حقوق شهروندی افزود: مردم و مسئولان بارها عنوان کردهاند که خدمات حملونقل عمومی فراهم شده، اما واقعیت نشان میدهد که این خدمات کافی نیست و مردم مجبورند با خودروهای تکسرنشین در سطح شهر تردد کنند.
سوزنچی به شورای ترافیک استان اشاره و اظهار کرد: متأسفانه ساختار کارشناسی و تخصصی لازم در شورای ترافیک وجود ندارد و خروجی عملکرد آنها نتوانسته مشکلات ترافیکی را به شکل مؤثری حل کند. در بسیاری از کشورها، درآمد حاصل از جرایم راهنمایی و رانندگی مستقیماً در اختیار شهرداریها قرار میگیرد تا برای بهبود و توسعه زیرساختهای حملونقل هزینه شود، اما در ایران این درآمدها به حساب خزانه واریز میشود و بخش قابل توجهی از آن صرف توسعه حملونقل نمیشود.
وی ادامه داد: مشکل اصلی کندی ترافیک، بهویژه در میادین، استفاده نکردن صحیح رانندگان از راهنمای مسیر با استفاده از چراغ راهنماست. بر اساس مطالعه موردی انجامشده، تنها حدود یک تا دو درصد از رانندگان بهدرستی از چراغ راهنما استفاده میکنند که این مسئله باعث تشدید مشکلات ترافیکی شده است.
این شهروند همدانی در پایان ضمن تأکید بر ضرورت آموزشهای مستمر و بهبود مدیریت ترافیک، خواستار همکاری بیشتر مسئولان و مردم برای ارتقای وضعیت حملونقل شهری شد.
*چشمانداز پایدار همدان، نیازمند همافزایی مسئولان و مشارکت شهروندان
در پایان باید گفت؛ با توجه به مشکلات گسترده ترافیکی و توسعه شهری در همدان، روشن است که تنها راهکار اساسی، اجرای برنامههای جامع و مدون است که شامل بهبود مستمر آموزشهای ترافیکی، ارتقای زیرساختها و هماهنگی نهادهای مرتبط میشود. نبود توجه کافی به آموزش مداوم رانندگان، ضعف در طراحی و نگهداری معابر و نبود امکانات کافی برای حملونقل عمومی، همگی موانعی جدی برای رسیدن به شهری ایمن و منظم هستند.
از سوی دیگر، مشکل کمبود پارکینگ و ضعف در مدیریت حملونقل عمومی، فشار مضاعفی بر شهر و شهروندان وارد میکند که بدون تدبیر فوری، وضعیت را بحرانیتر خواهد کرد. همچنین، عملکرد ناکافی برخی شوراها و دستگاههای مسئول و تخصیص ندادن منابع مالی مناسب به بهبود زیرساختها، روند حل مشکلات را کند کرده است.
در نهایت باید تأکید کرد که شنیدن صدای شهروندان و مشارکت فعال آنها در فرآیند تصمیمسازی و اجرای طرحهای شهری، یکی از عوامل کلیدی برای ایجاد انسجام اجتماعی و دستیابی به راهکارهای پایدار در حل مشکلات ترافیکی و توسعه شهری است. بدون همراهی مردم، هیچ برنامهای نمیتواند به موفقیت کامل دست یابد و مشکلات همچنان پابرجا خواهند ماند.
