طی نزدیک به دو ماهی که از اعتراض‌ها نسبت به مرگ مرحومه مهسا امینی می‌گذرد، شاهد شکل‌گیری رویه‌هایی خاص در میان معترضان بوده‌ایم؛ اعتراضی که توسط برخی‌ از همان روزهای ابتدایی وارد فاز آشوب شده و بوی ناامنی کشور و سلب آسایش مردم از آن بلند شد.

بخش قابل توجهی از معترضان با اعتراض به شنیده نشدن صدای خود و عدم پاسخگویی مقامات جمهوری اسلامی، هیچ نقدی را علیه خود برنمی‌تابند، یک‌طرفه به قاضی رفته و صرفاً از ضرورت براندازی نظام مستقر سخن می‌گویند و تخریب، آشوب‌گری و فحاشی‌های رکیک را حق مسلم خود می‌دانند!

سؤالی که در این میان پیش می‌آید آن است که چرا معترضان از هرگونه گفت‌وگو و مصالحه گریزان هستند و تلاش برای اقناع آنان در مورد تبعات خطرناک رفتارهای تخریب‌گرانه، احساسی و به دور از عقل و منطق، به نتیجه‌ای منجر نمی‌شود؟

به نظر می‌رسد بخشی از پاسخ این سؤال با بررسی تبعات نبرد سهمگین رسانه‌ای و شناختی ممکن باشد که در داخل و خارج از کشور بر ضد کلیت ایران و نه فقط جمهوری اسلامی در جریان است؛ کشورها، گروه‌ها، تفکرات و باندهایی که به هر علت منافع خود را در مقابله با جمهوری اسلامی ایران تعریف کرده‌اند و از تجزیه این سرزمین و تغییر حاکمان آن سود می‌برند، بر طبل یک دو قطبی خطرناک می‌کوبند و بدیهی است جوانی که تحت تأثیر بازنمایی دوقطبی‌شده خطرناک قرار گرفته، هیچ علاقه‌ای به گفت‌وگو نخواهد داشت و تنها نابودی تصویرشده در رسانه‌‌های غربی و سعودی را راه موفقیت و نجات تلقی می‌کند.

اما شاید هنوز هم برخی بر این باور باشند که این حرف‌ها توهم توطئه است و داده‌های جنگ روانی، طراحی و انتشار اخبار جعلی و دروغین برای تحریک احساسات مردم، تشدید دوقطبی و نفرت و درنهایت تداوم بخشیدن به تخریب و ناآرامی توسط بیگانگان را انکار کنند، اما ما از یک تجربه مشابه سخن خواهیم گفت: «سوریه». ایران عزیز در معرض هجمه رسانه‌ای و تبلیغاتی بی‌سابقه‌ای قرار گرفته و تلاش برای ایجاد یک دوقطبی نابودگر، استقلال و تمامیت ارضی ما را هدف قرار داده است که قرائن آن نیز مشهود بوده و از جنگ در خفا به کف خیابان کشیده شده است. براساس آنچه گفته شد به سراغ حسن شمشادی، خبرنگار بحران و کارشناس مسائل منطقه و سوریه رفته‌ایم تا به سؤالات ما در باب چگونگی ورود نیروهای مسلح و تجزیه‌طلب به سوریه و تبعات ناشی از آن پاسخ دهد.

   **طی 10 سال سوریه به ویرانه تبدیل شد

خبرنگار بحران و کارشناس مسائل منطقه و سوریه با تشریح وضعیت سوریه تا قبل از سال 2012، عنوان کرد: سوریه تا آن زمان یکی از امن‌ترین کشورهای جهان و نه‌فقط منطقه به حساب می‌آمد، رشد اقتصادی بسیار مناسبی داشت و از یک کشور متکی به کشاورزیِ صرف به نیمه‌صنعتی تبدیل شده بود. سالانه بالغ‌بر هشت میلیون توریست به سوریه رفت‌وآمد داشت، زندگی مردم در هر سطح درآمدی خیلی خوب پیش می‌رفت و آرامش نسبی حاکم بود.

حسن شمشادی خاطرنشان کرد: با وجود 40 سال هم‌مرزی با رژیم صهیونیستی که همواره تهدیدی برای مردم و دولت سوریه بود، این کشور در امنیت قرار داشت و همه مذاهب، قومیت‌ها و ادیان با هر گرایش و اعتقادی در کنار هم زندگی می‌کردند و مشکلی در میان خود نداشتند؛ اگرچه مثل همه کشورها درصدی از مردم سوریه از نظام سیاسی ناراضی بودند، فکر می‌کردند نظام سوریه حق آن‌ها را به‌طور کامل نمی‌دهد و مورد ظلم واقع شد‌ه‌اند، اما واقعیت این بود که آنان در اقلیت بودند.

این خبرنگار بین‌المللی اظهار کرد: شرایط به این ترتیب بود تا اینکه توطئه و بحران در سوریه شکل گرفت و نزدیک به 10 سال طول کشید و این کشور را به یک ویرانه تبدیل کرد.

   **سوریه در محاصره کشورهای عربی و غربی

شمشادی توضیح داد: سرنگونی نظام سیاسی سوریه در میان کشورهای عربی نظیر امارات، عربستان و به‌طور شاخص قطر، همسایگان این کشور یعنی ترکیه و اردن، کشورهای اروپایی شامل آلمان، فرانسه و انگلیس و در رأس آن‌ها آمریکا و درنهایت دشمن هم‌مرز این کشور یعنی رژیم صهیونیستی دنبال می‌شد و به دنبال این بودند که نظامی سر کار بیاید که منافع آن‌ها را درنظر بگیرد.

وی ادامه داد: بر این اساس همه رسانه‌های آن‌ها از العربیه و الجزیره گرفته تا سی‌ان‌ان و فاکس‌نیوز و فضای اینترنتی، شبکه‌های خود را به‌کار گرفتند تا تصویری از سوریه نشان دهند که مردم این کشور مظلوم و در مخالفت صددرصدی با نظام سوریه هستند، بشار اسد را دیکتاتور می‌دانند، به شکل مسالمت‌آمیز به خیابان می‌آیند و کسی که این مردم بی‌سلاح را می‌کشد ارتش سوریه و بشار اسد است و باید برکنار شود؛ این نگاهی بود که ابتدا سعی کردند به درون سوریه، بعد به منطقه و سپس به جهان تزریق کنند.

   **تبلیغات، بسیاری را به این باور رساند «همه مردم» ضد اسد هستند!

این کارشناس مسائل سوریه در ادامه اذعان کرد: روایتی که رسانه‌ها 24 ساعته از سوریه نشان می‌دادند و آن را تبلیغ می‌کردند، طوری بود که خیلی‌ها باورشان شده بود واقعیت این است که همه مردم سوریه ضد بشار اسد هستند و اسد با ارتش محدود مقابل میلیون‌ها مخالف خود ایستاده و فقط از گلوله استفاده می‌کند!

   **جنگ رسانه‌ای با سوء تدبیر و خراب‌کاری نفوذی‌ها همراه شد

شمشادی تصریح کرد: بروز بحران و اینکه ذره‌ ‌ذره اعتراضات به خشونت کشیده شد، با برخی سوء تدبیری‌‌‌ها در نظام سوریه و وجود نفوذی‌های دستگاه امنیتی و حاکمیتی همراه شده و تلاش‌ها برای افزایش جو رادیکال و درگیری میان دو طرف شدت گرفت.

   **پای ده‌ها گروه مسلح به سوریه باز شد

وی گفت: بعد از این قضایا سریعاً پای گروه‌های مسلح به سوریه باز شد که ابتدا ظاهری داخلی داشتند، مثلاً جیش‌‌الحر یا ارتش آزاد از میان ارتشیانی که از نیروهای ارتش سوریه جدا شده بودند، اعلام موجودیت کرد که خودشان را دموکرات نامیده و قصدشان سرنگونی نظام سوریه بود؛ بعد به‌تدریج ده‌ها گروه تروریستی در کنار آن‌ها شکل گرفت که هدفشان سرنگونی نظام سوریه بود، درنهایت جبهه‌‌النصره و داعش اعلام موجودیت کرده و بیش از 70 درصد از خاک سوریه به‌نوعی به تصرف درآمد که هرکدام برای خود داعیه‌ای داشتند.

   **ورق برگشت و سوریه سرنگون نشد، اما تجزیه شد

این خبرنگار بحران تشریح کرد: این شرایط با ایستادگی مردم سوریه، ارتش، رهبر سوریه و هم‌پیمانان سوری ازجمله جمهوری اسلامی ایران و روسیه همراه و باعث شد ورق برگردد و ذره به ذره مناطق اشغال‌شده پاک‌سازی شود تا جایی که هم‌‌‌‌اکنون از 14 استان سوریه، 13 استان پاک‌سازی شده‌ و امنیت به بخش‌‌‌‌های مهم این کشور برگشته است. البته تروریست‌های مورد حمایت ترکیه و قطر همچنان در استان ادلب سوریه که هم‌مرز با ترکیه است، مستقر هستند.

**سناریوی ویران کردن سوریه از همان جایی شروع شد که در ایران درحال شکل‌گیری است

شمشادی تأکید کرد: نخستین هدف در سوریه «سرنگونی» نظام حاکم در این کشور بود و وقتی بعد از سال‌ها نبرد میدانی موفق به این کار نشدند، به دنبال «تجزیه» آن رفتند که اکنون به‌نوعی شکل گرفته، اما رسمی، قانونی و بین‌المللی نیست؛ به‌‌‌‌‌‌طوری که درحال حاضر استان ادلب کاملاً در اختیار تروریست‌ها بوده، دو سه استان کردنشین سوریه هم با نیروهای کرد زیر نظر آمریکا اداره می‌شود، 10 استان با مرکزیت دمشق اداره می‌شوند و به‌نوعی بعد از آن نبردهای خونین با صدها هزار کشته، تجزیه شکل گرفت.

   **سناریوی سوریه‌سازی ایران درحال پیاده‌ شدن است

وی مطرح کرد: در جمهوری اسلامی ایران هم تلاش بر همین است، ابتدا سرنگونی نظام حاکم و اگر موفق نشوند (که نمی‌شوند) رویکرد دوم سوریه‌سازی و نگاه سوم تجزیه ایران است. همه آنچه که در حدود 60 روز گذشته شاهد بودیم؛ ابتدا با اعتراضات مردمی آغاز و سپس به خشونت کشیده شد که مؤید این قصه است که دشمنان وطن نمی‌خواهند این کشور در آرامش باشد و این شعار نیست، واقعیت است.

این کارشناس مسائل منطقه و سوریه تبیین کرد: البته در این بین کسانی هستند که معترض واقعی بوده، انتقاد دارند و نگاهی به براندازی نظام ندارند؛ کسانی هم هستند که نگاهشان صرفاً براندازانه بوده و برای امنیت مردم و کشور اهمیت قائل نیستند؛ صحنه‌گردانان اصلی این ماجرا که در خارج از کشور نشسته‌اند، در داخل هم نفوذ دارند و از اهرم‌هایشان استفاده می‌کنند و با نیت سرنگونی، ناآرامی و درنهایت تجزیه کشور، به اعتراضات دامن می‌زنند. تجزیه کشور را می‌توان از پرچم‌های تجمعات خارج از کشور در حمایت از اعتراضات در ایران و اغتشاشات دید که همه آن‌ها به دنبال سهمی از آینده ایران هستند.

**امنیت کشور مهم‌ترین مسئله است

شمشادی در ادامه یادآوری کرد: اگر مردم ما به این نتیجه برسند که امنیت کشور مهم‌ترین مسئله است، حتی اگر اعتراض و انتقادی داشته باشند و صدایشان شنیده نشود، باید یقین کنند هیچ‌‌‌‌‌‌‌‌‌کس در خارج از این کشور دلش برای ما نمی‌سوزد و مطمئن باشند بخشی از آنچه درحال رخداد است، قطعاً طراحی خارجی دارد و روی اعتراضاتی که بعضاً به‌حق است، سوار شده و اعتراضات را به خشونت و اغتشاش می‌کشد.

وی در ادامه بیان کرد: منحرف کردن جریان اعتراضات نظیر آنچه در دی‌ماه 1396 و آبان‌ماه ماه 1398 رخ داد و در 1401 نیز شاهد آن هستیم، واضح است و اگر منتقدان و معترضان واقعی صف خود را از کسانی که به دنبال اغتشاش هستند جدا کنند، ناامنی و قضایای اخیر بسیار زودتر از آنچه که فکر کنید، تمام خواهد شد؛ اما اگر فضا را به بهانه‌ها و دست‌آویزهای مختلف رادیکال‌تر کنند و هرروز شاهد ناامنی در یک نقطه باشیم و خبرهای ناگوار بشنویم، عملاً پازل دشمنان نظام درحال تکمیل شدن بوده و ایران را مدلی می‌بینند که همه به روی هم سلاح می‌کشند تا مقدمه‌ای باشد که پای نیروهای خارجی در قالب داعش یا جبهه‌النصره یا ائتلاف آمریکایی تحت فرمان سازمان ملل شورای امنیت به کشور باز شود و آن روز، روزی نیست که مردم ایران دوست داشته باشند آن را ببینند.

این کارشناس سوریه اعلام کرد: من به‌عنوان کسی که بحران‌های عراق و سوریه را دیده و در میان آن زندگی کرده‌ام، امیدوارم چنین روزی برای این مملکت پیش نیاید و هیچ‌گاه مردم ما آن سطح از ناامنی را که من در عراق و سوریه دیده‌ام، نبینند؛ همه بدانیم امنیت مهم‌ترین رکن برای زندگی است.

   **رسانه‌ها یک‌شبه اعتماد‌سازی نمی‌کنند، اما می‌توانند یک‌شبه اعتماد میلیون‌‌‌‌ها مخاطب را از دست بدهند

شمشادی در بخش پایانی این گفت‌وگو به نقش آفرینی رسانه‌ها پرداخت و افزود: رسانه‌ها یک‌شبه شکل نمی‌گیرند و یک‌شبه اعتماد‌سازی نمی‌کنند، اما می‌توانند یک‌شبه اعتماد میلیون‌‌‌‌ها مخاطب را از دست بدهند؛ این یک اصل ثابت‌شده است و هیچ مخاطبی عهد و پیمان نبسته که رسانه‌ای را صددرصد قبول کند و گاهی اعتماد چند ده ساله در یک شبانه‌روز، ساعت یا ثانیه‌‌‌‌ای فرو می‌ریزد.

   **از جنگ روایت‌‌‌‌‌ها گفتیم...

وی متذکر شد: طبیعتاً حجم انبوهی از امپراتوری رسانه که مقابل ما هستند، بیکار نبوده‌اند و سال‌ها است کار کرده و می‌کنند و مسئله این 60 روز نیست، آن‌ها سال‌ها کار کرده‌اند که من و شما و این مردم را به اینجا برسانند که رسانه‌‌‌‌های داخلی به رسالت خود عمل نکردند. ما بارها و بارها فریاد زدیم، از جنگ روایت‌‌‌‌‌ها گفتیم و بارها در میان کارشناسان رسانه مورد تمسخر قرار گرفتیم، اما واقعیت این بوده، هست و خواهد بود. سال 96 گفتیم و به‌اصطلاح گوشی بدهکار نبود، 98 هم گوشی بدهکار نبود، الان هم می‌گوییم و امیدواریم گوشی بدهکار باشد که ما باید با جریان‌سازی رسانه‌ای درست اعتماد عمومی را برگردانیم تا آن‌ها مرجع و منبع شوند، جریان‌سازی شفاف، درست، کامل، صادقانه، مطالبه‌گر و با صدای مردم تا اگر ناآرامی دیگری پیش آمد، بتوانند پیشرو باشند و میلیون‌ها نفر در داخل به حرف آن‌ها اعتماد کنند.

شمشادی در خاتمه یادآوری کرد: برخی از رسانه‌های داخلی در این مدت تلاش کردند، بعضی نگاه جناحی داشتند و عده‌ای نیز خنثی عمل کردند، نمی‌شود همه را با یک نگاه ارزیابی کرد، همه مدل رسانه با نیات و کارکردهای مختلفی در 60 روز گذشته داشتیم.