رویترز روز شنبه در گزارشی به نقل از منابع آگاه خود در منطقه نوشت که اگرچه عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی مشروط به امضای یک توافق دفاعی است که ریاض همچنان در پی امضای آن با واشنگتن است، اما قطعاً خواسته‌های فلسطینی در مسیر این توافق در درجه دوم اهمیت قرار خواهد داشت.
این منابع آگاه که نخواستند نامشان فاش شود با اشاره به مذاکرات علنی و بعضا پشت پرده برای عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو گفتند که عربستان سعودی به بهای این عادی سازی مصمم به امضای این توافق نظامی است که آمریکا را ملزم به دفاع از آن کشور می‌کند.
برخی منابع آمریکایی نیز اعلام کردند که اگرچه ممکن است این توافق مورد رضایت کامل سعودی ها، به سطح تضمین‌های دفاعی سختگیرانه مانند پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نرسد و حتی دولت بایدن برای امضای آن نیازی هم به جلب نظر کنگره برای تصویب آن نداشته باشد، اما دارای ویژگی‌های خاصی است که حتی اگر تل‌آویو نخواهد در ازای آن امتیازات بزرگی به فلسطینیان برای ایجاد یک دولت مستقل بدهد، به هیچ وجه مختل هم نخواهد شد.
«محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی تیرماه سال گذشته (ژوئیه 2022) در جریان سفر «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا به ریاض خواستار امضای یک پیمان دفاعی با آمریکا معادل دیگر پیمان‌های ناتو با برخی کشورهای جهان شده بود.
با این حال یک منبع آمریکایی به رویترز گفت: «این توافق ممکن است شبیه معاهداتی باشد که دولت آمریکا بدون کسب اجازه کنگره با دیگر کشورهای آسیایی ازجمله بحرین امضا کرده بود؛ کشوری که امروزه میزبان ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا است و البته این قبیل توافقات نیازی به تصویب کنگره هم ندارند.
این منبع با اعلام اینکه توافق پیش رو حتی می‌تواند یک «دستاورد دیپلماتیک» برای رئیس جمهوری آمریکا برای پیروزی در انتخابات آینده این کشور باشد، در عین حال گفت که واشنگتن همچنین می‌تواند هر توافقی را با هر طبقه‌بندی تغییر دهد و جایگاه عربستان را به‌عنوان متحد اصلی خارج از ناتو (عنوانی که آمریکا قبلاً به اسرائیل داده بود)، بهبود بخشد.
با این حال، تمام منابع طرف گفت‌وگو با رویترز تأیید کردند که عربستان کمتر از «ضمانت‌هایی که آمریکا را ملزم به محافظت از آن در صورت حمله خارجی می‌کند»، نخواهد پذیرفت، مانند حمله موشکی 14 سپتامبر 2019 به سایت‌های نفتی آن (اشاره به حمله ای که یمن به آرامکو عربستان به‌عنوان پاسخی به تجاوز مداوم انجام داد) که آن رویداد بازارهای جهانی نفت را هم متزلزل کرده بود.
اگرچه رویترز با اعلام اینکه هنوز برای سوالات ایمیلی خود به دولت‌های ریاض، واشنگتن و یا تل آویو پاسخی دریافت نکرده است اما نوشت: «انعقاد توافق میان واشنگتن با بزرگترین صادرکننده نفت جهان در قبال حفاظت دفاعی و عادی سازی روابط با اسرائیل می‌تواند ساختار امنیتی منطقه خاورمیانه را بطور کل تغییر دهد و ریاض را از پکن دور کرده و دوباره به واشنگتن پیوند بزند».
با این وجود، این منابع سه‌گانه رویترز به این نکته هم اشاره کردند که ممکن است در این توافق برخی تخفیف‌های جزیی در برخی محدودیت‌ها برای فلسطینی‌ها در نظر گرفته شود، اما قطعا چنین اقداماتی به سطح انتظارات آنها برای ایجاد یک «دولت فلسطینی مستقل» نخواهد رسید.
آنها خواسته‌های فلسطینی در مسیر این توافق را بی اهمیت ارزیابی کرده و یکی از آنها در همین راستا با تأکید بر اینکه «اگر فلسطینی‌ها با توافق مخالفت کنند، عربستان به راه خود ادامه خواهد داد»، افزود: اگرچه عربستان همواره اعلام کرده که از یک طرح صلح برای فلسطینی‌ها حمایت می‌کند، اما این بار چیزی برای خود می‌خواهد، نه فقط برای فلسطینی ها.
حتی یک مقام آمریکایی نیز که به‌دلیل حساسیت پرونده مذاکرات خواست نامش فاش نشود با اعلام اینکه معیارهای توافق دفاعی هنوز در حال بررسی است، گفت: «آنچه در حال حاضر تحت بحث و بررسی قرار دارد، این است که آیا اهمیت یک «پیمان دفاعی متقابل» کمتر از یک «پیمان کامل» خواهد بود؟
یک منبع دیگر در واشنگتن نیز در این خصوص گفت: با این وجود ولیعهد سعودی همچنان خواستار امضای یک توافق مشابه دیگر توافقات ناتو با برخی کشورها است، اما واشنگتن در این خصوص همچنان تردید دارد به اینکه بتواند این توافق را به حد تعهد به بند پنجم پیمان ناتو برساند، چون بند پنجم اساس‌نامه ناتو تأکید دارد به اینکه حمله به یک عضو ناتو، حمله به همه اعضای ناتو محسوب می‌شود.
این منبع پیش‌بینی کرد که دستیاران بایدن همچنان به‌دنبال امضای توافقی مانند آنچه این کشور با ژاپن و سایر کشورهای متحد آسیایی امضا کرده بود، هستند، توافقاتی که آمریکا را متعهد به حمایت نظامی از آنها می‌کند و به واشنگتن اجازه می‌دهد تا از متحدان خود در برابر حملات خارجی دفاع کند، اما الزامی برای اعزام نیروهای آمریکایی برای دفاع از آنها ندارد.
با این وجود، همه این منابع آگاه به مذاکرات تأکید دارند که این توافق جدید مانند توافق‌های دیگر که کشورهای عربی در طول دهه‌ها با رژیم صهیونیستی امضاء کردند، نمی تواند خواسته اساسی فلسطینیان برای تأسیس یک «کشور مستقل برای خود» را برآورده کند و حداقل اینکه این خواسته در این توافق در درجه دوم اهمیت خواهد بود.
رویترز در پایان توافق پیش رو را «کمتر از یک پیمان کامل» ازریابی کرده و نوشت: دولت ریاض برای دستیابی سریع به این توافق دفاعی با آمریکا به قدری اصرار دارد که حتی از برخی خواسته‌های خود از جمله توافق بر سر برنامه هسته‌ای عربستان سعودی کوتاه آمده است. عربستان سعودی در گذشته از امضای توافقنامه‌ای با آمریکا در زمینه همکاری هسته‌ای خودداری کرده بود.
با همه این تفاصیل، برخی رسانه‌های منطقه‌ای به نقل از برخی مقامات صهیونیستی اعلام کردند که رئیس‌جمهوری آمریکا در گفت وگو اخیرش با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی حتی بر سر حفظ گزینه «راه حل دو دولت» به‌عنوان بخشی از توافق صلح جامع در حال مذاکره بین ریاض و تل آویو به توافق نهایی رسیده است.
