سپهرغرب، گروه اندیشه- سمیرا گمار: در المراقبات آیت‌الله میرزا جواد آقای ملکی تبریزی آمده است که؛ گرسنگی را برای سالک فوایدی است در تکمیل نفس و معرفت پروردگار که از شمار بیرون است و در فضایل آن در اخبار چیزهای بزرگی ذکر شده که اشاره به آن‌ها اولاً بی‌فایده نیست و سپس کشف از علت آن و اشاره به حکمت آن است. در حدیث معراج است که خداوند فرمود: «یا احمد! آیا می‌دانی که میراث روزه چیست؟ عرض کرد: نه؟ فرمود: میراث روزه کم‌خوراکی و کم‌گویی است؛ سپس فرمود: سکوت مورث حکمت می‌شود و حکمت مورث معرفت و معرفت مورث یقین است و چون بنده به مرتبه یقین برسد باکی ندارد که چگونه بر او می‌گذرد! به‌سختی یا به‌آسانی؟! برای او متفاوت نیست و این مقام صاحبان «رضا» است و هر کس به رضای من عمل کند سه خصلت ملازم حال او خواهد بود؛ شکری که آلوده به جهل و نادانی نباشد، ذکری که فراموشی در آن راه نیابد و دوستی که محبت مخلوقات را بر محبت من ترجیح نمی‌دهد و چون مرا دوست داشت من هم او را دوست خواهم داشت، خلق خودم را به محبت او خواهم گماشت و چشم و دل او را به جلال و عظمت خود گشاده خواهم ساخت، از او علم خاصه خلق را مخفی نخواهم داشت و در تاریکی‌های شب و روشنایی روز با او مناجات خواهم نمود تا اینکه گفتار او با سایر خلق منقطع گردد و مجالست او با آن‌ها بریده شود و سخن خودم و کلام فرشتگانم را به گوش او می‌رسانم تا آنجا که فرمود: البته عقل او را غرق در معرفت خود خواهم ساخت و خود در مقام عقل او جا خواهم گرفت؛ سپس مرگ و سکرات مرگ و حرارت و فزع مرگ را بر او سبک و آسان خواهم ساخت تا آنکه رو به بهشت رانده شود و چون عزرائیل بر او فرود آید به او گوید آفرین بر تو ــ خوشا به حال تو ــ باز خوشا به حال تو ــ همانا خداوند به تو مشتاق است ــ تا آنکه گوید ــ خداوند به او می‌فرماید: این بهشت من است در آن آرام بگیر و این جوار و همسایگی من است در آن منزل بگزین. روح در پاسخ عرض کند:

ای معبود من! خویشتن را به من شناساندی و من به شناسایی تو از تمام خلق تو بی‌نیاز شدم؛ به عزت و جلال تو سوگند، اگر خشنودی تو در این باشد که مرا قطعه قطعه کنند و به سخت‌ترین صورتی که مردم را به آن می‌کشند مرا هفتاد بار بکشند، رضای تو نزد من محبوبتر است!

تا آنجا که فرمود: خدای عزوجل هم فرماید: «به عزت و جلال خودم سوگند! بین خودم و تو در هیچ‌وقتی از اوقات مانع و حاجتی قرار نخواهم داد تا هروقت بخواهی بر من آیی؛ و همین قسم است رفتار من با دوستانم.»

این کلام که به تفصیل در کتاب المراقبات آمده سپس به فواید روزه‌داری اشاره می‌کند و دستورات خداوند متعال در انتخاب بندگان خود از آنان که متعبدانه عبادات را به جا می‌آورند و حق خویش، خدا و مردم را رعایت می‌کنند.

اینک که در آستانه حلول ماه مبارک رمضان هستیم و خداوند با رحمت، برکت و مغفرت خود به سوی بندگان آمده خالی از لطف نیست یادی از فضائل این ماه نورانی کنیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار گروه خبری سپهر با قائم‌مقام مدیر حوزه علمیه همدان در خصوص ماه مبارک رمضان است:

    سوره قدر اثبات مسئله ولایت و امامت است

حجت‌الاسلام سید سعید بطحائیان، در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه از ماه مبارک رمضان به‌عنوان «شهر الله» و «ضیافه‌الله» یاد می‌شود، عنوان کرد: همه مکان‌ها متعلق به خداست اما ما کعبۀ مشرفه را بیت‌الله می‌دانیم به این علت که آن مکان مقدس ارتباط روشن و واضح‌تری با خداوند متعال دارد. همه ماه‌ها نیز ماه خداست اما عنوان «شهر الله» که به ماه رمضان اطلاق می‌شود به سبب انتساب و ارتباط بیشتری است که این ماه با خدا دارد، بنابراین از شرافت، ارزش و جایگاه مهم‌تری از نظر معنوی نیز برخوردار است.

وی سپس خاطرنشان کرد: اتفاق مهمی که در این ماه می‌افتد این است که انسان برای رسیدن به خداوند متعال، اعمال متعدد و متنوعی می‌تواند انجام دهد که یکی از آن‌ها روزه گرفتن بوده و در تقرب انسان به خداوند اثر بسیار زیادی دارد.

وی توضیح داد: انسان در همه ایام سال می‌تواند روزه بگیرد و فضیلت دارد اما لطف خداوند متعال به ما در ماه مبارک رمضان از حیث وجوب روزه است؛ به‌عنوان مثال شما پزشکی را در نظر بگیرید که چند دارو به بیمار خود می‌دهد اما روی یک داروی خاص و زمان مصرف آن تأکید بسیار می‌کند تا مداوا و بهبود نهایی حاصل شود. شخص بیمار نه‌تنها از دستور پزشک ناراحت نمی‌شود بلکه دقت ویژه‌ای در دستور خاص دکتر که میل به سلامتی او دارد از خود نشان می‌دهد. ظاهر کار الزام پزشک است اما بیمار ممنون اوست. برگردیم به بحث روزه؛ ما باید بدانیم در پس وجوب این امر از سوی خداوند متعال، تقرب ما به او وجود دارد و این عمل لطف الهی است که خواسته به هیچ وجه از ما فوت نشود. پس واجب بودن روزه یکی از بزرگ‌ترین الطاف خداوند به ما بوده و راه را نشان می‌دهد.

این استاد حوزه علمیه بیان کرد: وجوب روزه یک رویداد اجتماعی بزرگ نیز رقم زده، چون وقتی کاری بر همه واجب شد به استثنای آن‌ها که مشکل دارند، طبیعتاً انجام آن آسان‌تر می‌شود، وقتی راحت‌تر شد انسان به آن رغبت پیدا می‌کند. در روزهای عادی چون دیگران روزه نیستند روزه‌داری برای انسان مشکل است اما وقتی این کار توسط مؤمنین با ایجاد فضای عمومی باشد، تسهیل امر روزه برای همه خواهد بود.

حجت‌الاسلام بطحائیان ادامه داد: همه این موارد برای یک جمله روایتی است که فرمود: «الصوم لی»؛ روزه برای من خداست و من جزا و پاداش آن را به بنده می‌دهم که این تعبیر را در مورد کمتر عبادتی داریم.

وی گفت: در قرآن کریم داریم که «استعینوا بالصبر و الصلاه» در روایات از روزه به‌عنوان صبر یاد شده است؛ اینکه فرموده از نماز و روزه کمک بگیرید، برای چه بوده؟ پاسخ در تقرب به خداوند متعال و هدفی که خداوند از خلقت ما دارد، نهفته است. همه ما باید این را به یاد داشته باشیم که در ماه مبارک رمضان در مسیری که طی می‌کنیم به این وسیله از خدای متعال کمک بگیریم.

قائم مقام مدیر حوزه علمیه همدان سپس با اشاره به اینکه ممکن است برخی‌ها بگویند این چه مهمانی است که با سختی گرسنگی و تشنگی همراه است، تشریح کرد: هنگامی که ورزشکاری وزنه‌ای را بلند می‌کند سخت است یا آسان؟ قاعدتاً سخت. اما آن ورزشکار می‌داند چون باید در یک مسابقه شرکت کند این سختی برایش شیرین است و با بلند کردن وزنه توانی برایش ایجاد می‌شود که می‌تواند بر حریف پیروز شود. در ماه مبارک رمضان نیز ما برای تقابل با نفس و شیطان باید یک تمرین سخت داشته باشیم تا بتوانیم آمادگی کسب کرده و البته پیروز شویم.

حجت‌الاسلام بطحائیان سپس به آمادگی برای شب‌های قدر پرداخت و افزود: هیچ هواپیمایی ناگهانی از روی باند بلند نمی‌شود؛ باید در روی باند قرار گرفته مقداری مسیر را تا طی کند تا بتواند اوج بگیرد. شب‌های قدر اوج پرواز معنوی ما بوده و ما باید از ابتدای ماه رمضان یا حتی ماه رجب و شعبان آماده باشیم. اگر کسی رجب و شعبان را از دست داده در ابتدای ماه رمضان در مسیر قرار گیرد تا بتواند اوج بگیرد.

وی با اشاره به روایتی از امام باقر علیه‌السلام که می‌فرماید به وسیله سوره قدر با دشمنان ما محاجه کنید و پیروز شوید، یادآوری کرد: شب قدر بعد از پیامبر اکرم (ص) وجود دارد یا خیر؟ اگر وجود دارد ملائکه بر چه کسی نازل می‌شوند؟ پاسخ این است بله وجود دارد و ملائکه بر حجت‌الله نازل می‌شوند پس همیشه باید یک امام معصوم که حجت خدا در زمین است وجود داشته باشد که در شب قدر ملائکه بر امام نازل شوند و مقدرات همه انسان‌ها را بر آن امام تقدیم کنند؛ بنابراین سوره قدر اثبات مسئله ولایت و امامت است.

قائم‌مقام مدیر حوزه علمیه همدان در بخش پایانی سخنان خود اظهار کرد: یک لحظه از ماه رمضان هم می‌تواند گره‌گشای انسان باشد، به این شرط که به خداوند متعال توجه تمام‌عیار داشته باشیم. اگر این اتصال به خدا حاصل شد سعادت دنیا و آخرت او را تأمین می‌کند چه برسد به اینکه یک ماه اتصال داشته و اهل روزه واقعی باشد.