این گزاره که آمارها و دادههای بهدست آمده پیرامون هر حوزهای بهصورت خام فاقد معنا و مفهوم هستند درست است، حتی نهتنها فاقد نظامهای استدلالی که گاه باعث بدفهمی از یک موضوع میشوند و نتایج معکوسی هم بههمراه دارند اما بگذارید برای ورود به این بحث جمعوجور وکوتاه چند داده آماری را کنار هم قرار دهیم تا شاید از قدرت تحلیل بهتری برای طرح موضوع برخوردار شویم.
همین چند روز پیش از سوی مسئولان اعلام شد که «60 درصد از فارغالتحصیلان از رشته دانشگاهی خود رضایت ندارند.» جدیدترین آمار درباره میزان بیکاری فارغالتحصیلان در ایران هم نشان میدهد 43 درصد آنها با وجود داشتن تحصیلات دانشگاهی جایی در بازار کار ندارند، چیزی نزدیک به نیمی از جمعیت بیکار ایران.
شاید جالبترین نمونه آماری، مربوط به بیارتباطی رشته دانشگاه و کار باشد. آنطور که اعلامشده «در مجموع 90 درصد دانشجویان بعد از فارغالتحصیلی یا دنبال شغلی نمیگردند یا شغلی مرتبط با رشته خود ندارند و 10 درصد باقیمانده کارآفرین هستند یا با رشته تحصیلی مرتبط فعالیت دارند.»
خلاصهاش اینکه نیمی از دانشگاهیها (ازجمله 5000 نفر با مدرک دکتری) بیکار هستند، 60 درصدشان رشته تحصیلیشان را دوست ندارند و کار 90 درصدشان ارتباطی به تحصیلاتشان ندارد!
سؤال مهم این است که این جامعه آماری مدنظر چرا به تحصیلاتی تن میدهد که آمارها بیانمیکنند نان ندارد؟! تب مدرکگرایی که از دهه 70 در ایران آغاز شد بهنوعی همچنان ریشهاش در دیدگاه خانواده ایرانی است. نگاهی ناظر به اینکه بازار کار اهمیتی ندارد و حتماً فرزندمان باید در یک رشته دانشگاه مدرک داشته باشد، اگرچه این موضوع از تبوتاب این دهه افتاده و نشانهاش اینکه چند سالی است که نیمی از داوطلبان واجد شرایط از خیر انتخاب رشته دانشگاهی میگذرند!
نکته دیگر (که البته درباره پسران مصداق دارد) به تأخیر افتادن زمان رفتن به سربازی است. نکتهای که نمیتوان از آن گذشت و گاه این تأخیر بهدلیل ادامه تحصیل به 12 سال میرسد. نکتهای که سن ورود به بازار کار در ایران را تا سن عجیب 29 سال بالابرده است. فارغ از همه پیامدهای سوء این اتفاق، باید به تأثیراتش بر وضعیت صندوقهای بازنشستگی هم اشاره کرد، همین نکته یکی از دلایل خروج زودهنگام نیروی کار بهواسطه بازنشستگی زودهنگام است. جالب اینکه بدانیم آمارها نشان میدهد که در سال1384 سهم فارغالتحصیلان دانشگاهی از جمعیت فعال اقتصادی 14.5 درصد بود که این سهم بهمرور روند فزاینده به خود گرفت اما بیشترین سهم دانشگاه از بازارکار 28.5 درصد بوده است. یعنی بهازای هر 1000 نفری که در جمعیت فعال اقتصادی کشور وارد شدهاند، 285 نفر فارغالتحصیل دانشگاهی از فوقدیپلم تا دکتری بودهاند.
شناسه خبر 86037