تحول اداری، چابکسازی و بهرهوری، مسیر توسعه و شفافیت در استان
حمید ملانوریشمسی روز سهشنبه در جلسه شورای تحول اداری استان که با حضور رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی سازمان اداری و استخدامی کشور و جمعی از مدیران در دفتر استاندار برگزار شد، ضمن قدردانی از زحمات مدیران و کارکنان در حوزههای مختلف، بهویژه حوزه روستایی و عشایری، تأکید کرد: گرچه ممکن است جلسات شورا بهطور منظم تشکیل نشده باشد، اما اقدامات و گزارشهای ارائهشده در حوزه تحول اداری بسیار قابل توجه و اثرگذار بوده است.
وی روز ملی روستا و عشایر را فرصتی برای قدردانی از تلاشهای این قشر تولیدکننده عنوان کرد و گفت: روستاییان و عشایر ستون تولیدات اصلی استان و کشور هستند و باید همواره قدردان زحمات آنها باشیم.
* تمرکز بر شورای راهبری تحول اداری و نقشه جامع پیشرفت
استاندار همدان سپس به اهمیت شورای راهبری تحول اداری اشاره کرد و افزود: این شورا نقش حیاتی در مدیریت اجرایی استان و کشور دارد و باید جلسات آن با دستور کار دقیق، بررسی پیشنهادهای کارشناسی و تصمیمات قاطع، برگزار شود تا تأثیرگذاری واقعی خود را نشان دهد.
ملانوریشمسی به دستاوردهای سال گذشته در حوزههای مختلف ازجمله جذب اعتبارات عمرانی و تملکی، کاهش آسیبهای اجتماعی، تسریع در تعیین تکلیف پروندههای کمیسیونها و کمیتههای فنی، افزایش سرمایهگذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی و برگزاری نمایشگاههای معدنی، صنایع دستی، زنان فعال اقتصادی و گردشگری سلامت اشاره کرد و گفت: این اقدامات نشاندهنده افزایش بهرهوری و تحول واقعی در استان است؛ بهویژه با توجه به شرایط دشوار کشور شامل خشکسالی و جنگ.
وی بر اهمیت حضور بخش خصوصی در کنار دولت محلی تأکید کرد و افزود: بخش خصوصی توانمندی زیادی دارد و باید در سیاستگذاری، نظارت و اجرا، نقشآفرینی کند تا دولت بتواند بر سیاستگذاری و نظارت متمرکز شود.
نماینده عالی دولت در استان همدان با اشاره به اهمیت سرمایه انسانی در تحول اداری، گفت: نیروی انسانی باید چابک، فعال و انگیزهمند باشد و در حوزه کارشناسی به بالاترین سطح تخصص و توانمندی برسد؛ فقدان کارشناسان متخصص و انگیزهمند، به تصمیمگیریهای نادرست و ناقص منجر میشود، زیرا برنامهها به دادهها و اطلاعات دقیق نیاز دارند.
ملانوریشمسی با اشاره به تجربیات استانداری در حوزه دولت هوشمند و اتوماسیون اداری، تصریح کرد: با وجود گذشت بیش از 20 سال از برنامههای دولت الکترونیک، هنوز فرآیندها سنتی و ناکارآمد هستند؛ استانداری اکنون درگیر تایپ، اصلاح، امضا و اسکن اسناد است و این با مفهوم دولت هوشمند فاصله زیادی دارد. ضروری است که سامانهها و آموزشها بهسرعت به سمت بهرهگیری از هوش مصنوعی و فناوریهای نوین، حرکت کنند.
وی بر شفافیت و ارزیابی درست عملکرد دستگاهها تأکید کرد و گفت: شاخصها و هدفگذاریها باید واقعی و منطبق با نیاز جامعه باشد؛ برخی گزارشها مانند نارضایتی فعالان اقتصادی که اخیراً منتشر شد، با واقعیت فاصله دارند و نمیتوان براساس آنها تصمیم گرفت. هدفگذاری باید دقیق، شفاف و قابل ارزیابی باشد تا تصمیمگیریها و اقدامات اجرایی، اثربخش شوند.
مقام عالی دولت در استان همدان همچنین به ضرورت بهینهسازی جلسات شوراها و کارگروهها اشاره کرد و یادآور شد: جلسات بیش از یکونیم ساعت کیفیت خود را از دست میدهند و تکرار دادهها انرژی و وقت مدیران را هدر میدهد؛ لازم است دستور کار مشخص، زمانبندی دقیق و تمرکز بر تصمیمگیری و اجرا، رعایت شود.
ملانوریشمسی تأکید کرد: جلسات شورای تحول اداری باید مستمر و با برنامهریزی دقیق برگزار شوند تا عقبماندگیهای گذشته را جبران کنیم و تحول واقعی در مدیریت اجرایی استان محقق شود. این امر مستلزم تمرکز بر سرمایه انسانی، چابکسازی ساختارها، بهرهوری، شفافیت و استفاده از فناوریهای نوین است.
* اطلاعات دقیق و تصمیمگیری مبتنی بر داده، کلید موفقیت تحول اداری استان
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی سازمان اداری و استخدامی کشور نیز با تشریح محورهای اصلی برنامه اصلاح نظام اداری، بر ضرورت تحول ساختاری، ارتقای بهرهوری، استقرار نظام حکمرانی دادهمبنا و اجرای نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد در دستگاههای اجرایی کشور، تأکید کرد.
سجاد مکاری با اشاره به تصویب برنامه اصلاح نظام اداری در صدونودودومین جلسه شورای عالی اداری در دیماه 1404 به پیشنهاد سازمان اداری و استخدامی و با تأیید مقام معظم رهبری، اظهار کرد: این برنامه در قالب 6 محور اصلی شامل اصلاح ساختار اداری، توسعه سرمایه انسانی، تحقق دولت هوشمند، ارتقای سلامت اداری، بهبود نظام مدیریت عملکرد و افزایش بهرهوری تدوین شده و درمجموع 23 هدف، 33 راهبرد، 13 برنامه و 48 اقدام را در بر میگیرد.
وی با تأکید بر محور توسعه سرمایه انسانی بهعنوان یکی از گستردهترین بخشهای برنامه، خاطرنشان کرد: در این محور پنج برنامه و 14 اقدام اساسی ازجمله بازطراحی نظام آموزش و توانمندسازی کارکنان، اصلاح نظام انتخاب و ارتقای مدیران حرفهای، تربیت مدیران جوان، متعهد و کارآمد، طراحی نظام جامع مدیریت استعداد و تدوین برنامههای آموزشی و شایستگی مدیران، دنبال میشود.
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی سازمان اداری و استخدامی کشور در ادامه محور «اصلاح ساختار و چابکسازی دولت» را یکی از مهمترین اولویتهای دولت چهاردهم دانست و گفت: تأکید مقام معظم رهبری، رئیسجمهور و سازمان اداری و استخدامی بر چابکسازی ساختار اداری است؛ این اقدام بههیچعنوان به معنای کاهش نیروی انسانی نیست، بلکه هدف آن افزایش بهرهوری، تعادل در توزیع نیروها و استفاده بهینه از ظرفیت انسانی دستگاهها است.
مکاری افزود: در جریان اصلاح ساختار وزارتخانههایی مانند جهاد کشاورزی و راه و شهرسازی، سازمان اداری و استخدامی با حمایت مستقیم ریاست جمهوری پیگیر تحقق این اهداف بوده و تأکید دارد که تحول واقعی بدون چابکسازی ساختارها، امکانپذیر نیست.
وی در ادامه یکی از اقدامات شاخص سازمان را راهاندازی سامانه فوریتهای اداری با کد 128 عنوان کرد و گفت: این سامانه با هدف سنجش و افزایش رضایتمندی مردم از خدمات دستگاههای اجرایی راهاندازی شد؛ نخستین آزمونه آن در استان قزوین از 16 اردیبهشتماه تا یک مردادماه امسال بود و نتایج قابل توجهی به همراه داشت؛ ازجمله 25 مورد تشویق، 18 تذکر به کارمندان، 23 تذکر به مدیران و برکناری دو مدیرکل در فاصله کوتاه این آزمونه. پس از موفقیت در قزوین، فاز دوم در استان البرز و از ابتدای مهرماه در تهران آغاز شد.
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی سازمان اداری و استخدامی کشور از استانداری همدان خواست تا زمینه اجرای این طرح را در استان نیز فراهم کند و افزود: سامانه 128 میتواند با تقویت نظارت، بهبود پاسخگویی و افزایش سلامت اداری، منجر به رضایت عمومی مردم از خدمات دولت شود.
مکاری در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت تصمیمگیری مبتنی بر داده و اطلاعات دقیق اشاره کرد و گفت: ماتریس ظرفیتهای استان که برای حل مسائل مختلف طراحی شده است، اگر مبتنی بر دادههای صحیح و متقن باشد، تصمیمگیری استاندار و مدیران را بسیار مؤثر میکند؛ اطلاعات دقیق و شفاف، زمینه تصمیمگیریهای درست و اثرگذار را فراهم میآورد و میتواند منشأ برکت برای مردم و نظام اداری باشد.
وی همچنین با اشاره به نتایج آزمونه سامانه «فوریتهای اداری 128» در استان قزوین، تأکید کرد: بیشترین و پُرتکرارترین شکایت مردم مربوط به نقص در اطلاعرسانی بهموقع و شفاف درباره تصمیمات و فرایندهای ارائه خدمات بوده؛ مردم چیز زیادی از ما نمیخواهند، کافی است فرآیندها و مراحل ارائه خدمات برای آنها شفاف و قابل پیگیری باشد. همین شفافیت و پاسخگویی بهموقع، میتواند بسیاری از نیازها را رفع و رضایت مردم را جلب کند.
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی سازمان اداری و استخدامی کشور محور حکمرانی هوشمند و دادهمبنا را نیز تشریح کرد و گفت: سند نقشه راه حکمرانی هوشمند در هفت فصل تدوین شده و نقش تنظیمگری سازمان اداری و استخدامی، تأمین منابع توسط سازمان برنامه و بودجه، پشتیبانی فنی وزارت ارتباطات و همکاری دستگاههای اجرایی، در آن مشخص شده؛ در سال نخست، تمرکز بر ستادها است و در سال آینده ارزیابی بلوغ داده و اجرای برنامه در سطح استانها آغاز خواهد شد.
مکاری با تأکید بر دادهمحوری، اظهار کرد: تصمیمسازی مبتنی بر داده صحیح و متقن، لازمه اصلاح و کارآمدی نظام اداری است و استانها میتوانند با ارسال دادههای دقیق، تصمیمات کلان را به نحو مؤثری اجرا کنند.
وی در ادامه اجرای نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد را سومین شاخص کلیدی برنامه اصلاح نظام اداری معرفی و ابراز کرد: این طرح که از تأکیدات جدی رئیسجمهور است، با هدف ایجاد عدالت، انگیزه و بهرهوری بیشتر در میان کارکنان در دست اقدام بوده؛ کارگروه مربوطه با حضور نمایندگان سازمان برنامه و بودجه، خزانهداری کل کشور و دیوان محاسبات، درحال نهاییسازی سازوکارها است.
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی سازمان اداری و استخدامی کشور درخصوص محور ارتقای سلامت اداری و پیشگیری از فساد نیز گفت: هدف اصلی در این محور، کاهش نرخ وقوع فساد، ترویج فرهنگ سلامت اداری، اصلاح قوانین مرتبط و رفع تعارض منافع بوده؛ شناسایی و رفع گلوگاههای فسادخیز در دستگاههای اجرایی، ازجمله اقدامات کلیدی این بخش است.
مکاری به محور بهرهوری اشاره کرد و افزود: سازمان ملی بهرهوری بهعنوان یکی از زیرمجموعههای سازمان اداری و استخدامی، اقدامات مهمی را آغاز کرده است؛ ازجمله پایش بهرهوری در هیئتمدیره شرکتهای دولتی، مدیریت انرژی و فضاهای اداری و ساماندهی ساختمانهای مازاد دستگاهها. بررسیها نشان داده است که هزینههای نگهداری ساختمانهای غیر ضروری در برخی وزارتخانهها بسیار زیاد بوده و ساماندهی آنها از اولویتهای دولت چهاردهم است.
وی با جمعبندی سخنان خود، اظهار کرد: سه شاخص کلیدی در مسیر اصلاح نظام اداری شامل چابکسازی ساختار دولت، توسعه سامانه فوریتهای اداری 128 و استقرار نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد است که تحقق آنها میتواند موجب تحول واقعی، افزایش بهرهوری و ارتقای رضایت مردم از نظام اداری کشور شود.
* لزوم بازنگری شاخصهای گردشگری و تصمیمگیری مبتنی بر داده
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نیز با اشاره به ارزیابی شاخصهای گردشگری کشور، گفت: یکی از شاخصهای سال گذشته ما، تعداد ورود گردشگر خارجی بود که مشخص شد 15 درصد از هدفگذاری محقق نشده است. اگر قرار است برنامهها ادامه یابند، ضروری است شاخصهای موجود بازنگری و براساس وضعیت پیشبینیشده گردشگری داخلی و خارجی، اهداف و برنامههای آتی تنظیم شوند.
محسن معصومعلیزاده تأکید کرد: بازنگری شاخصها و ارزیابی دقیق، زمینه دستیابی به اهداف کوتاهمدت و بلندمدت گردشگری را فراهم میکند و برنامهریزی مبتنی بر داده، شرط موفقیت در تحقق اهداف است.
* چالشهای شاخصگذاری و محدودیتهای نیروی انسانی در دستگاههای اجرایی
مدیرکل بیمه سلامت استان همدان نیز با تأکید بر اهمیت شاخصهای عملکردی و ارزیابی دستگاههای اجرایی، اظهار کرد: با وجود تعیین شاخصهای معین برای اولویتهای اصلی مانند گردشگری و حملونقل، هنوز ارتباط واضحی میان رسیدن به عدد شاخصها و حل واقعی مشکلات وجود ندارد؛ بهعنوان مثال اگر در یک شاخص به عدد 100 رسیدیم، مشخص نیست که چه درصدی از مشکل کلی حل شده است.
فریبرز نیاستی افزود: در بسیاری موارد شاخصگذاری اولیه بهگونهای بوده که سریع به عدد 100 میرسد، اما بار مالی و تأثیر واقعی آن بر زیرساختها و منابع استان، مشخص نیست؛ بنابراین، لازم است شاخصها بازنگری شوند تا تصمیمگیریها مبتنی بر واقعیت و دادههای دقیق باشد.
وی همچنین به محدودیتها و پیچیدگیهای قانونی و بودجهای در تخصیص نیروی انسانی اشاره کرد و گفت: در برخی دستگاهها حتی زمانی که تبصرههای قانونی امکان جذب نیرو را فراهم میکند، محدودیتهای وزارتخانه یا برداشت اشتباه سازمان اداری و استخدامی باعث میشود که ظرفیت کامل استفاده نشود؛ این موضوع بر بهرهوری و انگیزه کارکنان تأثیر منفی میگذارد.
مدیرکل بیمه سلامت استان همدان تأکید کرد: هدف ما از اصلاح نظام اداری و توسعه سرمایه انسانی، ایجاد نظم، انضباط و بهرهوری واقعی بوده؛ اگر قرار است نیرو جذب شود یا ساختارها اصلاح شوند، باید این اقدامات سریع، شفاف و با انگیزه مثبت انجام گیرند تا دستگاهها بتوانند اهداف خود را محقق کنند.
نیاستی در پایان سخنانش اظهار کرد: برای رسیدن به توسعه انسانی در دستگاهها و ارتقای کیفیت خدمات، توجه به شاخصهای واقعی، دادههای دقیق و شفافیت در تصمیمگیری، ضروری است و این امر میتواند انگیزه و کارآمدی کارکنان را افزایش دهد.
* ابهام در شاخصهای ارزیابی و ضرورت بازنگری برای سال آینده
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری همدان نیز با اشاره به شاخصهای اعلامشده در گزارشها، اظهار کرد: با وجود اینکه نتایج فعلی وضعیت خوبی را نشان میدهد و شاخصها به اعداد 85 تا 95 رسیدهاند، اما امکان دارد برداشت ذهنی از این اعداد، بهویژه در برنامههای سال بعد، موجب ابهام شود.
معصومه باقری افزود: در برخی شاخصها ممکن است به عدد 100 رسیده باشیم، اما این اعداد براساس پیشبینیها و استانداردهای تعریفشده بوده است. برای ارزیابی واقعی، لازم است این شاخصها در دو سطح مورد بررسی قرار گیرند؛ یکی براساس پیشبینیهای سالانه و دیگری براساس استانداردهای کلان و اهداف نهایی.
وی سپس تأکید کرد: بازنگری شاخصها و شفافسازی نحوه دستیابی به اهداف، میتواند تصویر دقیقتری از عملکرد واقعی دستگاهها ارائه دهد و زمینه بهبود برنامهها و تصمیمگیریها در سالهای آینده را فراهم کند.
