سپهرغرب، گروه - فاطمه صنیعی وحید : امروزه به‌دلیل گسترش تعداد اتومبیل‌های شخصی شاهد تبدیل ‌شدن کوچه‌ها به محل آمد و شد اتومبیل‌ها هستیم به‌گونه‌ای که وقتی درب منزل باز می‌شود در محاصره اتومبیل‌ها قرار می‌گیریم و کوچه‌ها تبدیل به خیابان‌های فرعی، خیابان‌های فرعی تبدیل به خیابان اصلی شده‌اند. به‌نظر می‌رسد اجرا نشدن طرح جامع ترافیک نقش اصلی در بروز این پدیده دارد. برای رسیدن به پاسخ سؤال خود که آیا طرح جامع ترافیک در همه شهرها اجرا می‌شود؟ اگر اجرا می‌شود چرا همچنان کوچه‌ها در محاصره اتومبیل‌ها قرار دارند؟به همین منظور گفت‌وگویی با معاون مرکز تنظیم مقررات و ایمنی حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

هرمز ذاکری در پاسخ به این سؤال که آیا شهرها طرح جامع حمل‌ونقل دارند؟ اظهار کرد: بله دارند؛ معمولاً جانمایی کاربری‌ها و حمل‌ونقل دو پایه این طرح‌ است. کاربری‌ها باتوجه‌ به انواع آن، شرایط جغرافیایی شهر، توزیع جمعیت، و ارتباط بین آن‌ها با شبکه حمل‌ونقل شهری جانمایی می‌شوند.

وی با بیان اینکه به‌صورت کلی موضوع ترافیک به مدیریت شهری بازمی‌گردد، ادامه داد: معمولاً شهرها برای خودروها طراحی می‌شوند. اگر شهر گسترش ‌یابد و افزایش جمعیت پیش‌بینی شود و همه افراد با خودروی شخصی جابه‌جا شوند، دانش جدید زیر سؤال می‌رود چراکه دانش جدید می‌گوید باید انسان جابه‌جا شود.

معاون مرکز تنظیم مقررات و ایمنی حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی افزود: مشکل در صورتی رخ می‌دهد که ما شهرها را برای خودروی شخصی طراحی می‌کنیم همین امر باعث می‌شود که حمل‌ونقل عمومی و استفاده از فناوری‌ها و روش‌های جدید کار، مانند دورکاری که در ایام اپیدمی کرونا آن را فراگرفتیم، مغفول می‌مانند.

ذاکری اشاره کرد: به همان نسبت که شهر گسترش می‌یابد، اقتصاد و فعالیت جمعیت نیز گسترش می‌یابد، به همان نسبت خودروها نیز بیشتر می‌شود؛ زیرا این جمعیت برای جابه‌جایی نیازمند خودرو هستند مسئله اصلی این است که ما نگاه مدیریت شهری و ترافیک نداریم، همه تلاش برای خودروهاست به طور مثال کوچه‌ای که تبدیل به خیابان می‌شود، نقش خود را از یک کوچه به یک خیابان اصلی، فرعی یا خیابان پخش‌کننده تغییر می‌دهد.

به گفته وی، ما نتوانستیم تقاضای جابه‌جایی را مدیریت کنیم به همین علت هر فرد هرطور که دلش می‌خواهد رفت‌وآمد می‌کند و عمده علت آن عدم سوق‌دادن افراد به سمت حمل‌ونقل عمومی به‌دلیل نبود زیرساخت‌های لازم است. همچنین عدم حمایت و پشتیانی از ناوگان حمل‌ونقل عمومی و اضافه‌نشدن مسیرهای ویژه، کاربر تمایلی به استفاده از حمل‌ونقل عمومی ندارد.

معاون مرکز تنظیم مقررات و ایمنی حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی بیان کرد: در طرح جامع شهر لازم است به‌جای حرکت خودروها برای جابه‌جایی افراد از روش‌های دورکاری، استفاده از دولت الکترونیک مدنظر قرار گیرد. اما به‌نظر می‌رسد این یکپارچگی در طرح جامع شهرها وجود ندارد؛ زیرا طرح‌های جامع یک سبقه 50 الی 60 ساله در ایران دارد و همچنان با نگاه سنتی تهیه می‌شود.

ذاکری تصریح کرد: در یک دهه گذشته با رشد فناوری‌ها و اجرای دولت الکترونیک (دفاتر پلیس+10، خدمات الکترونیک و...) یک نوع مدیریت با تقاضا و کاهش هزینه‌ها و کمک به محیط‌زیست شکل‌گرفته است؛ اما نتوانستیم آن‌ها را نهادینه کنیم.

به گفته وی، زندگی‌های سنتی که در بخش‌هایی از جغرافیای کشور حاکم است، عدم برنامه‌ریزی درست توسط مدیران شهری که نتوانستند مردم را وادار و مجاب به استفاده از حمل‌ونقل عمومی کنند و فراهم نبودن زیرساخت‌ها ازجمله دلایل عدم موفقیت اجرای طرح جامع ترافیک است.

معاون مرکز تنظیم مقررات و ایمنی حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی در پاسخ به این سؤال که برای اجرای طرح جامع ترافیکی علاوه بر مدیریت شهری چه نهادهایی باید پای‌کار باشند تا شاهد اجرای آن باشیم؟ گفت: طرح جامع شهرها در شورای‌ عالی معماری و شهرسازی که ذیل وزارت راه و شهرسازی است تصویب می‌شود؛ اما اجرای آن به‌صورت مشخص با شهرداری‌هاست البته بین شورای شهر و شهرداری اشتراک وجود دارد.

ذاکری گفت: طرح جامع در شورای‌ عالی معماری شهرسازی وزارت راه و شهرسازی تصویب می‌شود و مدیریت شهری و مدیریت استان که در استان با استاندار و در شهرها با فرماندار و دستگاه‌های مختلف است باید برای اجرای آن کمک کنند.

به گفته وی، اجرا و پیاده‌سازی با خود شهرداری است؛ اما دلیل بر آن نمی‌شود که دولت عقب‌نشینی کند بلکه باید حمایت‌های لازم و بسته‌های تشویقی لازم را برای شهرها فراهم کند تا بتوانند توسعه حمل‌ونقل عمومی داشته باشند؛ زیرا حمل‌ونقل عمومی و زیرساخت‌های آن هزینه‌بر است؛ اما در بلندمدت اگر هزینه و فایده در نظر گرفته شود به‌شدت برای جامعه بشری سودآور است.

معاون مرکز تنظیم مقررات و ایمنی حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: دولت نیز در این‌ بین برای حمایت و پشتیبانی از شهرداری نقش دارد به‌ویژه در توسعه حمل‌ونقل عمومی که در قوانین نیز پیش‌بینی‌شده است.

ذاکری افزود: اجرای عملیات طرح جامع ترافیک با مدیریت شهری و شهرداری‌هاست و به‌صورت مشترک طرح‌هایی که تعیین می‌شود در شورای‌عالی شهرسازی است. وزارت کشور معمولاً رابط بین شهرداری‌ها و استانداری‌هاست به همین منظور دولت نیز باید هماهنگی‌ها و پیگیری‌های لازم را به عمل‌آورند تا طرح‌های جامع مبتنی بر خدمات مناسب به کاربر و انسان فراهم شود.

به گفته وی، نگاهی که کارشناسان و مدیران باید مدنظر داشته باشند و در کنار آن آموزش‌ها و اطلاع‌رسانی‌های مناسب به مردم ارائه شود این است که ابتدا انسان، ‌محور توسعه باشد در این صورت همه فعالیت‌ها و اقدامات برای سلامت انسان اشرف مخلوقات است و قرار است به انسان خدمت ارائه و برای سلامتی او کار شود.

معاون مرکز تنظیم مقررات و ایمنی حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: برای توسعه شهری، توسعه حمل‌ونقل عمومی باتوجه به شهرها و میزان توسعه و جمعیت آن‌ها، انواع و اقسام شیوه‌های حمل‌ونقل نیز باید اولویت کاری باشد و هر بخش با انجام کارهای خود طرح‌های متناسب طراحی کند.

ذاکری خاطرنشان کرد: دنیا به سمت کاهش ترددها و سفرها از طریق مدیریت تقاضا و سفر پیش می‌رود، دورکاری‌ها افزایش داشته و شناور شدن ساعت‌های کاری به همین منظور است؛ بنابراین باید مدیریت تقاضا انجام دهیم و برای پاسخگویی به جابه‌جایی حتماً انواع مدل‌های حمل‌ونقل استفاده شود که همه این نگاه‌ها باید به سمت توسعه پایدار باشد.

وی یادآور شد: توسعه پایدار به حفظ سرمایه‌ها تأکید دارد و مطرح می‌کند که نگذاریم آن چیز که داریم از بین برود؛ مانند سلامت انسان و زیرساخت‌ها.

به‌طورکلی می‌توان گفت ابتدا با مدیریت تقاضا و کاهش سفرها، استفاده از روش‌های جدید برای کار کردن مانند دورکاری‌ها و دولت الکترونیک و... الزامی است و اگر قرار است جابه‌جایی باشد، توسعه حمل‌ونقل عمومی با ارائه کیفیت مناسب برای شهروندان باید فراهم شود و در کنار همه آن‌ها باید از روش‌های اقتصادی برای مدیریت تقاضا استفاده کرد؛ اما اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی به شهروندان و کاربران حتماً باید انجام شود که ارتقای خدمات باعث افزایش استفاده کاربران نیز می‌شود.