سپهرغرب، گروه شهر - پیام زمانی : عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با اشاره به فرارسیدن شب یلدا به‌عنوان یک رویداد کهن و خاطره‌انگیز، عنوان کرد: محوریت اصلی در جشن شب یلدا، خانواده بوده و در این شب به صله‌رحم تاکید فراوان شده است.

دکتر محمدرضا عراقچیان عصر چهارشنبه در جشن یلدای هگمتانه که با عنوان شب‌نشینی خانوادگی همدانی‌ها در سالن ورزشی فردوسی و با همت شهرداری منطقه 2 برگزار گردید، تاکید کرد: در این جشن بزرگ، باید به یکدیگر فرا رسیدن یک عید بزرگ را تبریک بگوییم چرا که هر کس دل مومنی را شاد کند و یا در یک روز گناهی نکرده باشد، آن روز برای او عید است و آغاز هر فصل نیز عید محسوب می‌شود.

وی با اشاره به انجام یک سری اقدامات در فصل پاییز برای گذراندن زندگی در فصل زمستان از گذشته‌های دور، بیان کرد: در آغاز فصل پاییز که به‌عنوان فصل تلاش و کوشش هم شناخته می‌شود، مردم یک سری کار‌ها را از قبیل تهیه ترشی و مربای‌خانگی، خشک کردن میوه، تعمیر وسایل خانه، تهیه روغن حیوانی، خرید زغال، تهیه شیره انگور و... را انجام می‌دادند تا در ایام زمستان دچار سختی نشوند و با آرامش خاطر این فصل را سپری نمایند.

پایه‌گذار رشته معماری در استان همدان از شب یلدا به‌عنوان یک جشن خانوادگی، جشن رفع کدورت‌ها و اختلاف‌ها و جشن کنار هم نشستن یاد کرده و افزود: مردم ایران با وجود قومیت‌های مختلف، همواره به‌عنوان یک خانواده در کنار هم زندگی کرده و این فرهنگ‌های مختلف باعث شده تا کشور عزیزمان شکل بگیرد.

عراقچیان با اشاره به انجام برخی از کار‌ها در ایام زمستان به‌خصوص جشن یلدا در سال‌های گذشته، خاطر نشان کرد: در روز‌های آغازین این فصل، بازاری‌های خیر به کمک نیازمندان و محرومین شتافته و صاحبان مشاغل نیز به نیرو‌های زیردست خود توجه داشته‌اند تا بتوانند مایحتاج ضروری زندگی و آذوقه مورد نیاز خود در زمستان را تهیه کنند و کسی در ایام این فصل دچار مشکل نشود.

وی از اجرای مراسم( یلدایانه )به‌عنوان یکی دیگر از برنامه‌های جشن یلدا در گذشته یاد کرده و گفتند: یلدایانه برای خانواده تازه عروس یا خانواده‌ای که در آن کودکی تازه به دنیا آمده و نخستین یلدا برای آن کودک است آماده می‌گردید و حتی برای خانواده‌ای که از آن‌ها کسی به تازگی فوت کرده بود،آماده می‌شد تا آن خانواده را از عزا در آورند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در ادبیات کهن ایران کمتر از فصل زمستان به‌عنوان فصل شادی آفرین یاد شده، خاطر نشان کرد: از گذشته‌های دور ایرانیان به فصل بهار و تابستان تاکید داشته و ترس از فصل زمستان در آن‌ها وجود داشته و حتی این موضوع در گفته‌ها و مثل‌ها نیز دیده می‌شود.

عراقچیان با اشاره به این که کلمه یلدا، از دو بخش (یل) و (دا) تشکیل شده است، عنوان کرد: (یل)به معنای زرنگ و (دا) نیز به معنای مادر می‌باشد که ترکیب این دو عنوان «مادر زرنگ» را تشکیل می‌دهد.

این پژوهشگر همدانی ضمن اشاره به برپاکردن کرسی در نخستین شب زمستان به‌عنوان یکی دیگر از کار‌های مربوط به شب یلدا، خاطر نشان کرد: خانواده‌ها در شب یلدا زیر کرسی جمع‌شده و روی کرسی فرش یا قالیچه یا پارچه عالی و زربافت می‌انداختند و یک لحظه بیشتر کنار هم بودن را جشن می‌گرفتند.

وی با اشاره به اینکه فصل زمستان، فصل سردی بوده و خیلی از مشاغل نیز در این فصل تعطیل یا کار خود را به صورت پاره وقت انجام می‌دادند، تاکید کرد: یاری کردن یکدیگر به ویژه از سوی کسانی‌که بزرگ یک صنف بودند مرسوم بود

عراقچیان آئین«یخ‌گیری» در ماه‌های آذر، دی و بهمن را از دیگر کار‌هایی عنوان کرد که در سال‌های دور به‌دلیل نبود امکاناتی از قبیل یخچال انجام می‌شد و گفت: یخ‌های آماده شده در یخدان‌ها ذخیره می‌شد تا در مواقع نیاز به خصوص ایام تابستان از آن استفاده شود.

وی با بیان اینکه ایرانیان از دو «چله » کوچک و بزرگ در سال‌های متمادی یاد می‌کردند، بیان کرد: چله بزرگ از اول دی‌ماه آغاز و تا 40 روز ادامه داشته و چله کوچک نیز از 11 بهمن تا آخر این ماه به مدت 20 روز می‌باشد و( چارا چار )نیز به چهار روز آخر چله بزرگ و چهار روز اول چله کوچک می‌گفتند.

به همت شهرداری منطقه 2 در آستانه یلدا جشن بزرگی برای شهروندان همدانی ترتیب داده‌شد برگزاری چنین جشن باشکوهی برای مردم یک کار خوب و موثر بوده و با توجه به اینکه یکی از رویکرد‌های شهرداری، اجرای برنامه‌های فرهنگی است، این برنامه با هدف ایجاد شادی و نشاط در بین مردم بسیار موثر می‌باشد. در سال‌های اخیر برگزاری چنین مراسم‌های جشنی در همدان سابقه نداشته و این ابتکار عمل شهرداری منطقه دو همدان، می‌تواند به‌عنوان یک الگو برای سایر دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌ها باشد. قطعا مردم نیاز به برگزاری چنین جشن‌هایی دارند و از طرفی عموم نوجوانان و جوانان نیز با شرکت در این مراسم‌ها، با سنت‌های نیاکان خود آشنا شده و می‌دانند که فلسفه انجام کار‌ها چه بوده‌است.

اجرای نقالی، موسیقی زنده پاپ و سنتی، حافظ‌خوانی و اجرای نمایش در دو بخش کودکان و بزرگسالان از دیگر برنامه‌های این جشن باشکوه بود.